Како Анри Бурбонски и Марија Медичи го правеле Луј XIII

(одломка од книгата Хенрик IV, од Хајнрих Ман - поглавје „Кралскиот лежај“)

Тогаш Марија рече – толку можеше нејзиниот јазик да се разбере: „Сами сме. Кралот си замина.“  Притоа, го погледна продорно со поглед којшто оддава искуство, па ги состави десетте прсти на отворената дланка, па пак ги раствори, па пак ги состави – сето тоа мошне спретно и окретно. Хенрик не им верува на сопствените очи, поготово што и нејзините очим му говорат што тие движења значат, ако тој не би знаел. Сосема беспотребно го подигна и крајот на прекривачот. Хенрик веднаш ја прифати поканата да се завлече внатре во постела – па сосема се изгуби: покрај се‘, таа и му ја пристисна перницата на градите.

Погодуваше што понатаму ќе се случува; самиот веќе не беше присутен. Веројатно сестрата по млеко се беше извлекла од своето сокровиште, па го бара кралот: да не би го барала во кревет, го притисна кралицата својот сопруг со рака, него веќе перницата го стискаше, а сега кога благородната госпоѓа стисна, му се стори дека ќе се задуши.

Сестрата по млеко фати да говори без крај и свршеток, зборови се „копрцаа“ од нејзините усни, не знаеш кој збор е полут и позагрижен. Не можеш да разбереш ни збор. Ама, што значи тој слап, освен едно единствено нешто: дека на Марија и‘ се лути. Дофен, што мене ми е гајле за твојот дофен! Додека не ќе имаш дофен, ќе не‘ слуша кралот нас. Сигурно беше рекла: Нас, а мислеше: мене. Веројатно кралицата ја осети раката на својата сестра по млеко на своето лице; шум налик на плесок на шамар допре под покривачот и перницата. Баш обратно, Марија изусти јасно три збора, и тоа: треска, жед, лимонада; тие зборој се огласија молебно и троа безгласно, а потем се засилија и завршија како човек во неволја. Марија притоа ги притисна во перницата некои од својте телесни облици, каде веќе и претходно нешто притискаше. Таа пожелува мажот и‘ да дознае како ја експедира Леонора – ја праќа таа неприлична женска по лимонада.

Благородната Галигали одбие сама да лута по мрачната куќа. Нев слап нејзини зборови сигурно значи дека Марија самата си е виновна што е осамена и напуштена. Зошто допушти да и‘ го растераат друштвото? Да се жртвува – зошто племенитата Галигали да се жртвува за тоа глупаво парче месо кое што ја претставува кралицата на кривоверците и варварите на таа земја. Некна ни не мисли дека ќе и‘ донесе лимонада, со тоа би се изложила на коекакви опасности. Нема да биде по твоја воља Маријо, па да правиш не знам што.

Меѓутоа, токму тоа Марија и го стори. Тешка воздишка, и на кралот падне нејзината цела тежина: таа ништо не пропуши, остане да лежи, и тоа да лежи како мртва. Сестрата по млеко ја пропрати таа мајсторија со продорен смев. А, сета се задиша и тоа како да нема да престане – од тоа се уплаши човекот, кој силум приликите, остана без воздух. На крај, го чу Хенрик оној продорен смев, ама сепак малку послаб, заисто како да се оддалечува. А и товарот што се свали врз него, наеднаш попушти. Марија ја раствори прекривката па накратко му раскажа што се случи. Со работ на левата дланка удри по левата рака, а тоа значи: некој се лизнал.

Хенрик забележи дека онаа другата, во својот слеп гнев, го напуштила бојното поле. Појури кон вратите, двојно ги заклучи, го повлече уште и драперот, па се сврти. Марија лежи подготвена како од мајка родена. Го прими со зборовите: „По заповед на Отците, поради мојата должност кон Светата вера, а и затоа што мојот вујко, великиот војвода тоа го заповеда, пожелува со вас да го зачнам дофенот.“ 

Хенрик дури подоцна ќе се сети што таа рекла: дури и да сфати, тоа нема многу да го израдува. На тоа место и во тој час нејзините говори не го интересираат. Има тој сега работа со едно опсежно тело. Порано тој немаше да се буни на таквата раскошна полнотија. Но, таков тој веќе одамна не е, и тоа тој го почувствува, сега пред таа туѓинка, со сите убавини што му ги нудеше. Највеќе би сакал од сето тоа да се одрече, но прв пат му се случува таква работа, токму со жената која е одредена да му роди дофен.

Пред него, помеѓу тамните постелни завеси лежи – ете – жена која не е неискусна. Оние несвестици на плашлива девојка беа само престава – убаво, требала да ја изведе. Друга работа е да му се даде на маж кој треба да ја изврши својата служба. Нејзината левица ја опфати едната од моќните дојки и снажен бран месо се префрли преку шаката. Другата рака и висеше со отворена дланка од необично широког и рамно „стегно“: тоа е за гледателот нешто ново. Ќерките на туѓи земји, човек ќе ги започзна на многу нивни навики, но таа сепак најпрво ќе го изненади со посебноста на своите краци. Нема ниедна црта на телотото која не беше наборана и набрекната. Раширената дланка го изразува копнежот, тап и гол копнеж. Мевот затреперува, неговата тежина паѓа настарана, додека е положен хоризонтално. Но, најупадлив е онаа раширена дланка.

Меѓутоа, како што копнежот се разубавува, така се нудат убавини кои ќовек може само да се обиде да ги сфати. Главата паднала нанапред преку перницата, тоа во прв ред покажува наводна преданост: крепосната госпоѓа и не сака да знае што натаму ќе се случува. Тоа држење допушта лицето да види во скратена перспектива, а тоа нејзе добро и‘ стои. Лицето стана некако потесно, а образите кои обични и‘ висат, сега се издгнати, а опуштената бора сега се дига во вис. Таа бора може да биде уморен траг што го остава бедотијата на животот и телото, мораме уште да ја сфаќаме. Сенките ја сокриваат косата, која – инаку, за жал, е со избледена жолта боја, а и очите и се затворени – оти чуму и својот поглед да го меша во тој возвишен настан? Острата граница на сенки му даваат не телот  нежна белина, која инаку ја нема. Усните се раствориле, би се рекло несакајќи. Тие едвај дишат, а нивниот говор – кога би постоел – би гласел отприлика вака:

„Овде лежам јас, туѓинка, која вам – што сте ми сосена туѓ – ви дојдов од туѓа земја. Мораму заедно да свршиме извесна работа – а таа работа не е љубов. Вие сте љубеле други, па што се чудите што и јас љубам други. Не сум заради тоа посреќна од вас. Кога би сте сакале со еден еднинствен удар да ме одлободите од моето цело друштво, тогаш не би требало да се плашим од никој,  освен од вас. Страшно би ве мрзела ако тоа би сте го сторила – а и сега прилично ве мрзам оти треба јас и мојот син да ве наследиме. Оттаму, уште повеќе копнеам вие да ја извршите со мена та должност.  Моите гради, мојот стомак и рацете не лажат. Земете го меѓу овие темни завесе, земето го ова бујно тело. Мода на новото столетие е човек да има бујно тело. Дојди!“