Група автори: ИСТОРИЈА БУГАРСКА

Историја Бугарске

Главни уредник

Зоран Хамовић

Уређивачки одбор

Душан Т. Батаковић Смиља Марјановић-Душанић (у р е д н и к ) Војислав Павловић Александар Палавестра Даница Поповић

Ликовни уредник

Светлана Волиц

© 2008. Сва права за издање на српском језику задржана. Ова публикација, у целини или деловима, не сме се умножавати, прештампавати, похрањивати у меморију компјутера или на било који начин преносити - електронски, механички, фотокопирањем, снимањем или на други начин - нити може на било који начин или било којим средствима бити дистрибуирана без одобрења издавача.

Димитар Попов, Иван Божилов, Цветана Георгијева, Константин Косев, Андреј Пантев и Искра Баева

Приредио
Срђан Пириватрић
Превела с бугарског
Марија Јоана Стојадиновић
Садржај
Срђан Пириватрић

Предговор 11 стр.  

Димитар Попов и Иван Божилов

Данашње бугарске земље у античком и позноантичком периоду

 

Димитар Попов
1.Историја Трачана 19

Порекло и етногенеза Трачана 20

Друштвени и привредни развој 24

Ране државне организације 26

Трачко приобаље и грчка колонизација 30

Држава Одриса 32

Тракија до краја III. века пре Христа 38

Римска експанзија и трачки отпор 41

Последње трачке државне организације 44

Трачке земље у систему власти Римског царства 47

Религија Трачана 50

Наслеђе Трачана 56

 

Иван Божилов
2. Бугарске земље и прва столећа Византије 60

Иван Божилов

I.
Бугарска у средњем веку

1 . Бугарска, држава „варварског“ типа (681-864) 67

Почеци 67

Аспарух. Оснивање Дунавске Бугарске 71

У борби против Византије 74

 

2. Од варварске државе до царства (864 -1018) 78

Кан Борис (852-889). Увођење хришћанства 78

Цар Симеон (893-927)

Пакс...82

Цар Петар. Доба отпадника и дисидената 89

Цар Самуило. Борба за независност

 

92

3. Друго Бугарско царство (1186-1393/96) 96

Под византијском влашћу (1018-1186) 96

Иван Асен и Петар (1186-1197). Обнова Бугарске 98

Цар Калојан (1197-1207) и цар Иван II Асен (1218-1241) 100

Бугарска у сенци (1241-1300) 105

Бугарска пред заласком (1300-1371) 109

Култура и уметност у доба Ивана Александра 115

Последње године 120

Цветана Георгијева

II.
Османска владавина у бугарским земљама

1. Петнаести век: између шока и прилагођавања 125

 

2. Шеснаести век: у средишту Османског царства 133

 

3. Седамнаести век: превладавање изолације 146

 

4. Осамнаести век: преуређење бугарског света 160

 

Константин Косев

III.
Бугарски препород

1. Нација и националне и нституције 171

Стварање бугарске националне свести 171

Почеци идеологије националног ослобођења 176

Развој просветне делатности 181

Достигнућа националне културе 187

Борба за црквено-националну независност

191

 

2 . Борбе националне револуције 196

Оружане акције националне револуције до Кримског рата (1853-1856) 196

Бугарски ослободилачки покрет у лавиринтима Источног питања 201

Стварање унутрашње револуционарне организације 211

Априлски устанак (1876) 215

Андреј Пантев

 

IV.
Нова Бугарска (1878-1919)

1.Велики почетак мале кнежевине (1878-1894) 229

Час избављења. Руско-турски ослободилачки рат (1877-1878) 229

Поново Бугарска. Санстефански мировни уговор (1878) 235

Берлински конгрес (1878) 236

Уставна Бугарска (1879) 241

Балканска демократија на делу (1879-1885) 244

Путеви првог бугарског уједињења (1885) 248

Војна одбрана уједињења (1885) 251

Сами на свету (1886-1887) 253

Између Истока и Запада. Режим Стамболова (1887-1894) 256

2. Друштвене и политичке страсти (1894-1912) 265

Звездани тренутак 265

Бугари у европској Турској 270

Проглашење независности (1908) 275

 

З.Од устанка до ратова (1912-1918) 282

Балкански рат (1912-1913) 283

Марш судбине. Међусавезнички рат (1913) 287

Бугарска и Први светски рат (1915-1918) 292

Пораз (1918) 298

Биланс 301

Искра Баева

V.
Бугарска између два светска рата

1. Двадесет бурних међуратних година 307

Нова прерасподела политичких снага 308

Земљораднички експеримент самостално владање БЗНС 311

Демократска слога на впасти (1923-1931) 315

Краткотрајан успон парламентарне демократије 319

Преврат 19. маја 1934. и учвршћење власти цара Бориса 320

 

2. Други светски рат и корените геополитичке промене 325

Бугарска приступа Тројном пакту 326

Стварање „Велике Бугарске“ 330

Антифашистички отпор 331

 

3. Друштво и култура у међуратном периоду 334

Привреда - кризе и развој 334

Промене у бугарском друштву 337

Бугарска као део европске културе 338

 

Искра Баева

VI.
Бугарска у источном блоку

1. Нови подожај Бугарске у послератној Европи 343

Промена позиције Запада у Источној Европи 344

Нова упога Совјетског Савеза у послератној Бугарској 345

Експеримент „народне демократије" и наметање стаљинистичког социјализма (1944-1953) 347

„Народна демократија“ национални пут у социјализам 348

Наметање стаљинизма у Бугарској (1948-1953) 351

Спољнополитички проблеми 356

 

2. Бугарска под руководством Тодора Живкова 358

Први покушаји промена после Стаљинове смрти 358

Априлско разведравање средином педесетих година

360

Бугарска од шездесетих до осамдесетих година 365

Бугарска у источном блоку 369

Култура у социјализму 371

Искра Баева

VII.
Бугарска транзиција

1.Бугарска транзиција у демократско друштво (1989-2007) 379

Смена власти (10. новембар 1989) 380

Рађање бугарске демократије први слободни демократски избори 382

Избори 1994. и леви талас 388

Нови почетак у новим условима 392

Бугарска „година чуда“ 396

Бугарска на путу према НАТО-у и Европској унији 400

Библиографија 403

Белешка о ауторима

417

Индекс 421

Предговор
...

 

КАМИЛО ХОСЕ СЕЛА: Мазурка за двајца мртовци

...

-Ти кажувам дека веднаш ќе те убијам, иако не заслужуваш, те предупредувам.

Мучо наеднаш го вади пиштолот, ама Танис го разоружува, удирајќи го со ластегарката, Мучо се свиткува на колена, почнува да плаче и да моли преколнувајќи, а Танис Гамусо му вели:

-Не сум јас оној што те убива, тоа е законот на планината, јас не можам да отстапам од законот на планината.

Танис Гамусо малку се поттргна за Султан и Морито да се нафрлат и да почнат да касаат, гризнувајќи точно онаму каде што треба и не гризејќи без потреба на други места.

-Доста!

Султан и Морито отскокнаа од мртовецот мафтајќи со опашките видливо радосни и задоволни, Фабијан Мингела умре без многу да се мачи, не изустувајќи ниту збор, речиси по два часа или така нешто, тогаш прасна една ракета, а светлината се извиши многу високо.

Госпоѓица Рамона се насмевна.

-Славен нека е Нашиот Господ Бог!

Таа ноќ слепиот Гауденсио, хармоникашот од куќата на курвите, ја свиреше мазурката Ma petite Marianne со мошне несекојдневно задоволство и со чиста душа како онаа на Сан Хозе, продолжувајќи да ја свири се’ до разденувањето.

Зарем не знаеш ништо друго?

Не.

Дон Кандидо Велија Санчез, трговски патник, го праша слепиот хармоникаш:

Кажи ми една работа, дали те израдува тоа што го убија оној?

Да, мене да, што сакате?

И ќе се радуваш кога згора на тоа нашиот Господ Бог ќе го испрати да гори на вечниот оган во пеколот?

Да.

 

 

ЕДИНСТВЕН ПРИМЕРОК

ФОРЕНЗИЧКИ ИЗВЕШТАЈ

Местото и датумот претходно означени итн.

Име на мртовецот: Фабијан Мингела Абраган

 

Надворешен наод на трупот

Се работи за трип на маж на околу 25-годишна возраст, 1,60 м. Висок и приближно 55 кг. тежок, со астенична конституција. Исхранетоста е во границите на нормалата. Постои фронтобипариетална себореја и почетна ќелавост, косата е со темнокафеава боја. Во фронталната регија постои хипертрихозен невус.

Мртовецот, којшто е пронајден во легната положба со горните екстремитети во флексија, беше облечен во памучни панталони, костенлива боја, подолго носени, искинати на повеќе места на ногавиците и со повеќе дамки со исушена крв. Палтото од памучен штоф, зеленикава боја, на повеќе места скинато и испарталено, посебно левиот ракав кај подлактицата и надлактицата од левата страна. Скинат десниот џеб. Сивата памучна кошула делумно износена со замачкана јака, недостигаат горните петлици.

На јаката од кошулата има повеќе дамки од исушена крв, а волнената сина поткошула на десната страна е натопена со крв.

Гаќите од бело платно, замачкани со пастозен измет и со поголеми жолти дамки од моч. Маичката со ракави исто така од бело платно, и е натопена со крв во делот околу десното рамо на предната страна. Обуен со кафеави чизми и црни памучни чорапи, сите извртени и натопени со крв.

На трупот се констатираат следните надворешни лезии:

Подлабоки гребаници и драсканици во десната регија на вратот, каде што се гледааат и подлабоки оштетувања и раскинувања на мускулите од споменатата регија. На два сантиметри од тироидната ёрскавица и на еден сантиметар од крикоидната ’рскавица постои раскинатост и виснатост на кожата што ги опфаќа и поткожното сврзно ткиво и повеќе мускулни влакна од околните мускули. Една гранка од длабоката драсканица продолжува кон предната кривина на клучната коска и е долга околу 7 цм., а другата гранка достига до зоната на антериорната инсерција на мускулот милохилоидеус и е долга околу 5 цм.

Рабовите на раната не се рамни туку испокинати, посебно на 1 цм. од краевите на раната. Се забележуваат јасни траги од загризи со заби, со правилна линија на гризнатото место и повеќе аглести испрекинатости (не од заби на човек).

Исто така, наоѓаме траги на оштетувања од заби во латеропостериорната десна регија на вратот, што ќе рече зад работ на мускулите стерноклеидомастоидеус и трапезиус. Постојат големи крвни подливи и прекинувања на мускулните снопови во десниот стерноклеидомастоидеус и во стернохиоидеусот на истата страна, така што наполно се уништени анатомските соодноси во невроваскуларниот сплет, којшто е целосно испреплетен со оштетените анатомски структури во југуларната и каротидната регија.

Исто така, постојат повреди од касање со заби во десната аурикуларна регија и десната орбитална регија со една голема драсканица која што почнува во зоната на аголот на вилицата и се протега се’ до десната комисура на устата. Исто така, постоја ерозии во пределот на носниците како и ситни гребнатини што не се од исто потекло како другите оштетувања, бидејќи не оддаваат знаци дека се предизвикани од касање, а поради својата долгнавеста конфигурација би можело да се смета дека се предизвикани од повреда при паѓање и влечење по земја. На главата на трупот беа залепени многубројни лисја што се наоѓаа на местото каде што беше пронајден. Постојат остатоци од згрутчена крв во устата и во носот.

Се констатираат повреди од касање и во предлот на левата подлактица, со тоа што повредите се релативно лесни, со мали крвни подливи поради фактот што касањето било преку облеката. На левата шепа постојат големи драсканици и подлабоки скинатини од загриз, посебно во пределот на внатрешниот раб на хипотенерот, како и на четвртиот и петиот прст, кои што се речиси раскинати, посебно во дисталниот дел, кој е распартален. Исто така, се констатираат загризи во левата карпална регија, но не особено тешки, поради тоа што истата била делумно заштитена со кожното ременче од рачниот часовник, што во поголем дел е испокинато. На десната рака се забележува само една единствена трага од загриз, и тоа во зоната на тенарот со гребнатини на повеќе места во пределот на епифизите на метакарпалната регија.

Споменатата регија речиси во целина е импрегнирана со крв, а меѓу прстите и под ноктите се најдени повеќе остри и прави влакна долги околу 5 цм. со белузлаво-сивкаста боја. Макроскопски се констатира дека не се работи за влакна од човечко потекло.

На десната подлактица постои лошо истетовирана слика со црна боја што претставува едно срце прострелано со стрела во кое се впишани буквите Р.Т.

На обете потколеници во предлот на листовите постојат големи драсканици од загриз. Постојат остатоци од исушена крв на повеќе места на потколениците.

Мртовечката вкочанетост е наполно изразена на целиот труп, во двете корнеи се констатираат албуминоидни заматувања, а во десната ингвинална регија, како и на абдоменот, се констатира една зеленикава лента. Според должината на влакната од брадата, се констатира дека индивидуата се има бричено за последен пат пред околу приближно 60 часа.

 

Внатрешен наод на трупот

Отворање на трупот според модифицираната техника на Мата.

Кранијална шуплина – не се констатира никаков вид на скршеница ниту на покривот ниту на базата на черепот. Менингеалните обвивки се нормални освен еден лесен едем во диплите на арахноидните структури. Големиот мозок е нормален при што кортексот покажува извесна исхемија. Ериенцефаличните артерии се нормални и во полигонот на Вилис се среќаваат некои ситни атероми. Протуберанцијата на малиот мозок и булбусот се нормални.

Градна шуплина – Белите дробови дискретно конгестионирани со поголемо количество карбонски инклузии на површината и на базите. Постојат интерплеурални атхезии во десниот хемиторакс со знаци на тврди фиброзни промени во десната апикална регија, при што најверојатно се работи за стар специфичен процес. Срцето во систола, без крвна содржина во шуплините, со остатоци од крв богата со пенести меурчиња во десната комора и предкомора. Срцевите валвули, како и коронарните артерии, се без патолошки промени.

Абдоменална шуплина – Во желудникот постојат остатоци од полусварена храна (се констатираат остатоци од зеленчук измешан со мускулни влакна од конзумираното месо, како и парченца од тврдо варено јајце). Црниот дроб е зголемен, едематозен, географски исшаран, без циротични дегенеративни промени, но сепак може да се идентификува како црн дроб на лице со зависност од алкохол. Жолчното ќесе е хипертрофично. Бубрезите бледи. Мочното ќесе празно. Другите висцерални органи се без промени и не се од судско – медицински интерес.

Дисекција на вратот – Преку направениот рез низ предната вратна регија во форма на буквата Н го проследуваме она што го констатиравме со опсервација при надворешното испитување. Со фино препарирање, констатираме фрактура на тироидната `рскавица во делот на нејзините апофизи, како и во латералните десни рокчиња со згмечување и руптура на три прстени од трахејата, што предизвикало пенеста хеморагија во шуплината на трахејата, при што хеморагијата се проширила во ларинксот, во фаринксот и во дел од усната шуплина. Крвта е со бледорозева боја и е измешана со бронхијален секрет. Југуларката е целосно прекината со многу неправилни рабови, а каротидната артерија е тешко оштетена во должина од 1,5 цм. со хематом и со лезии што потстуваат на знакот на Амундсен, многу блиску до зоната на гломусот.

Со презентираното детално обдукциско испитување, пристапуваме кон следните:

 

СУДСКО-МЕДИЦИНСКИ ЗАКЛУЧОЦИ

 

1.)    Смртта не е природна, туку е предизвикана од насилство на кое претходела борба и самоодбрана (драсканици на десната рака, како и многубројни скинатини на облеката).

2.)    Според фактите, агресорот не бил човечко суштество бидејќи не се констатирани повреди што нормално ги предизвикува човекот (исекотини, контузии, бодежи, прободувања, бразди останати по странгулација, итн.). Констатирани се исклучиво повреди предизвикани од касање, од кои најголемите и најтешките што ја предизикале смртта на индивидуата се наоѓаат во десната страна на вратот.

3.)    Според формата, големината, распределбата и жестокоста со која се предизвикани повредите, како и географскиот предел каде што се случило насилството, а и според остатоците од влакната пронајдени во десната шака, на прстите и под ноктите на жртвата, животното агресор би морало да биде волк.

4.)    Според симултаноста и обемноста на угризите може да се заклучи дека индивидуата не била нападната само од едно животно, туку најмалку од две.

5.)    Реконструирајќи го нападот и одбранбената борба, би можеле да го резимираме настанот речиси на идеално замислен начин, распределувајќи го на следниве фази:

А. Индивидуата се движи низ планината и наеднаш забележува како еден волк скока насочен кон нејзиниот врат. Индивидуата инстинктивно, без да има време да го употреби оружјето што го носи преку рамо, а кое подоцна е пронајдено на извесно растојание од трупот, ја подига левата рака заштитувајќи го вратот и лицето со подлактицата, на која ги добива првите угризи. Волкот потоа загризува неколку сантиметри кон лево, така што ја повредува шепата, тие повреди се опишани погоре. Во тој момент, индивидуата успева да се оттргне и започнува да се бори со животното со намера да го задави со десната рака, истовремено удирајќи го со тупаница, за потоа да го зграпчи за вратот или за главата (гребаници на десната рака со остатоци на животински влакна на прстите и под ноктите).

Б. Во тој момент, другиот или другите волци, поттикнати од тоа што индивидуата е падната, се нафрлуваат врз неа, касајќи ги особено рацете и нозете, бидејќи тие најзабалежливо се движат, а тоа најмногу ги предизвикува, што се подразбира имајќи го предвид инстинктот на тропизам или следењето на делот од телото на пленот кој се движи (повреди на двете потколеници, со испарталени ногавици на панталоните). Во текот на борбата, облеката се расцепува, се кинат петлиците, итн. Најпосле, другиот волк, или можеби оној којшто прв нападнал, успева цврсто да ја загризе индивидуата во десната страна на вратот и двапати длабоко да ги забоде забите (две длабоки траги од заби во инфрамастоидната регија), предизвикувајќи ги веќе опишаните оштетувања. Повредите во мандибуларната регија се сигурно последица од загриз непосредно пред да биде повреден вратот.

В. додека индивидуата се наоѓа соборена на земја, обилно крварејќи од повредените места, таа се’ уште – повеќе или помалку – свесно дава отпор отфрлувајќи ги агресорите, при што ги допира и повредените места (дамки од крв со која се импрегнирани ракавите од двете раце) се’ до настапувањето на смртта.

6.) Многу е необично да се забележи дека од трупот на индивидуата, којшто беше тешко осакатен од многубројните угризи, не е изеден ниту еден најмал дел, што бездруго е тешко разбирливо и објасниво, со оглед на ваквиот жесток атак од страна на волците. Единственото објаснување би било следното: откако волците веднаш го собориле својот плен, го оставиле, можеби вознемирени од врева, гласови или каква е и да е бучава, што сепак е мошне тешко да се замисли.

Врз основа на оваа обдукциска и аутопсичка анализа може да ги извлечеме следниве судско-медициски заклучоци:

...

 

(„Микена – Битола“ 2009, едиција НОБЕЛОВЦИ финансирана од Министерството за култура на Република Македонија; стр. 332-339)

ХАУС ОФ ПЕИН: Скокај Ламбе

HOUSE OF PAIN

JUMP AROUND

[Verse 1: Everlast]
Pack it up, pack it in, let me begin
I came to win, battle me, that's a sin
I won't ever slack up, punk, you better back up
Try and play the role and yo, the whole crew'll act up
Get up, stand up (C'mon!) c'mon, throw your hands up
If you've got the feeling, jump up, touch the ceiling
Muggs lets the funk flow, someone's talking junk
Yo, I bust him in the eye, and then I'll take the punk's ho
Feelin', funkin', amps in the trunk and I got more rhymes
Than there's cops at a Dunkin' Donuts shop
Sho' nuff, I got props
From the kids on the Hill plus my mom and my pops
I came to get down, I came to get down
So get out your seat and jump around!

[Chorus]
Jump around! (Jump around!)
Jump around! (Jump around!)
Jump around! (Jump around!)
Jump up, jump up and get down!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump!

[Verse 2: Everlast]

I'll serve your ass like John McEnroe
If your girl steps up, I'm smacking the ho
Word to your moms, I came to drop bombs
I got more rhymes than the Bible's got Psalms
And just like the Prodigal Son I've returned
Anyone stepping to me, you'll get burned
'Cause I got lyrics, but you ain't got none
If you come to battle, bring your shotgun (Shotgun)
But if you do you're a fool, 'cause I duel to the death
Trying to step to me, you'll take your last breath
I got the skills, come get your fill
'Cause when I shoot the gift, I shoot to kill
I came to get down, I came to get down
So get out your seat and jump around!

[Chorus]
Jump around! (Jump around!)
Jump around! (Jump around!)
Jump around! (Jump around!)
Jump up, jump up and get down!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump!

[Verse 3: Everlast]

I'm the cream of the crop, I rise to the top
I never eat a pig 'cause a pig is a cop
Or better yet a Terminator, like Arnold Schwarzenegger
Try to play me out like as if my name was Sega
But I ain't going out like no punk bitch
Get used to one style and yo and I might switch
It up, up and around, then buck, buck you down
Put out your head and then you wake up in the Dawn of the Dead
I'm coming to get ya, I'm coming to get ya
Spitting out lyrics, homie, I'll wet ya
I came to get down, I came to get down
So get out your seat and jump around!

[Chorus]
Jump around! (Jump around!)
Jump around! (Jump around!)
Jump around! (Jump around!)
Jump up, jump up and get down!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump! Jump! Jump! Jump! (Everybody jump)
Jump! Jump! Jump! Jump!
Jump!

5.5.1992

SONGWRITERS

Lawrence Muggerud, Erik Schrody

Томас Пинчон: ВИНОЖИТОТО НА ГРАВИТАЦИЈАТА

  

1.

Отаде Нулата

Природата не знае за ограничувања, туку само за метаморфози. Сето она на кое што ме научила и продолжува да ме советува науката, ја зајакнува мојата убеденост во непрекинатоста на нашето духовно суштествување после смртта.

Вернер фон Браун

Ѕвиздечки звук го распарува небото. Се случувало и претходно, ама ова сегашново неможе да биде споредено со ништо. Мошне е доцна. Евакуација се’ уште продолжува, но сето тоа е само театар. Во вагоните е темно. Воопшто никаква светлинка наоколу. Над него трегери од времето на првото железно легло на Кралицата и стакло некаде високо горе, кое ќе пропушта дневна светлост. Ама, ноќ е. Го опфаќа паничен ужас од претстоечкото кршење на стаклото, тоа ќе биде спектакл: згромувањето на еден кристален дворец. Меѓутоа, уривањето ќе настапи во непроѕирна тама, без никаков проблесок на светлина, само чудовишен невидлив тресок.

Тој седи, без ниту една цигара среде кадифениот мрак на двоспратниот вагон, и го доловува „соприкосновението“ и триењето на близок и далечен метал, испуштањето кугли од пареа, вибрациите на шасијата, тревожното исчекување, неспокојството, сите наоколу притиснати еден в друг, немоќни, оставени од Бога души, сите тие окаени, изнервирани: пијаници, стари ветерани се’ уште зашеметени од татнежот на орудија одамна излезени од употреба, џебџии во елегантни костуми, несреќници, уморни жени со деца повеќе од што би имал било кој, склупчени меѓу подложните на спасение останати „вештци“. Се гледаат едвај најблиските лица, и тоа само како посребрени одрази во визир, физиономии на важни личности обоени во зелено, припомнени зад блиндираните стакла на автомобилите што туку ќе профучат низ градот.

Се раздвижуваат. Излегуваат од разврнат строј од централната железничка станица, од трговскиот кварт, и кинисуваат кон постарите и позанемарени реони. Тоа ли е патот што води надвор од градот? Лицата се свртени кон прозорците, ама никој не смее да опита, барем не на глас. Врне дожд. Не, тоа не е ослободување од, ами заплеткување во уште позатегнат јазол. Навлегуваат во премини под арки, тајни влезови од плеснив бетон, кои само наликуваат на на врати кон „подлези“... потпирките од исчадено дрво, кои им се над главите, биле разместувани во текот на времето, а миризбите, породени во многу далечното минато од јагленокопи, попут нафтените зими, на седмиците без никакво движење на возовите, на загадочно жизнената и сличната на корали растителност, покрај слепите завои и одделните расклоненија, заостанат кисел смрад на отсутните локомотиви и вагони, те зреечката ‘рѓа, се разгрнува во тие испразнети од содржина дни, блескава и се’-проникнувачка (особено при осамнување), спроведувана од индиго-сенки кои и’ го запечатиле нејзиното преминување, во обид случувањата да бидат сведени на Апсолутна нула ... и се’ поочигледната бедотија колку што подлабоко навлегуваат ... полуразрушени тајни градови на „ништицата“, селендри чиишто имиња тој воопшто не ги чул ... развалени карпи, се’ помалубројни кровови, како и шанси за светлина.

Патот, наместо да премине во широка магистрала, станува уште потесен, поразнебитен, со се’ поостри завои, додека одненадеж - безмалку скоро и неочекувано – стасуваат до крајната арка: сопирачките шкрипат и пружинираат страотно. Тоа е „прис‘да“ што не подлежи на обжалување.

Караванот сопира. Крајот на линијата. На сите евакуирани им е наредено да излезат. Тие се движат бавно, но без спротивствување. Распоредителите се наразговорливи и со оловно сиви кокарди. Тоа е некаков огромен, многу стар и темен хотел, железен додаток на пругите и ЖП-скретниците кои ги доведоа дотука... Од богато орнаментираните „чугунени“ корнизи, висат бојадисани и во темнозелено осветлени глобуси, невклучувани со векови; масата врви безропотно, без шепот или поткашлување, по коридори прави и функционални како проходи во складишта; кадифено-црни нешта го ограничуваат нивното движење: миризмата на старо дрво, на далечни секции кои пустевале за целото ова време, но сега наново отворени, за да примат напливи од луѓе, реата на стара мазалица која ги „пог‘лнала“ сите изумрени пухови, и само нивните утвари, застанати неподвижно како цртежи на скали, се трајно запечатени, та јасно отцртани на стените; евакуираните бидуваат примани на партии од нешто како лифт, т.е. едно подвижно дрвено скеле отворено од сите страни, а кревано од смолосани стари јажиња и „чугунени“ чекреци, чиишто спици се излеани во формата на Ѕ. На секој кафеаво бојадисан спрат слегуваат и се оддалечуваат патници; илјадници кон тие смолчани и темни одаи.

Некои чекаат сами или ги споделуваат нивните невидливи одаи со други. Да, невидливи, па какво значење има намештајот при такво положение на стварите? Под нозете „хрушти“ можеби најдревната градска нечистотија, последните кристализации на сето она што градот им го откажувал на своите деца, со што ги заплашувал и лажел. Секој слушаше глас, кој божем му говореше само нему, како му кажува: „Ти не веруваше дека навистина ќе те спасат. Ајде, сега сите знаеме кои сме и што сме. Никој немаше да вложува труд да те спасува, батка“.

Нема излез. Лежи и чекај, лежи неподвижно и „безм‘лвно“. Не стивнува ѕвиздењето на небето. Кога ќе делата, во мрак ли ќе дојде или ќе донесе некоја своја светлина? А, светлината кога ќе настапи, пред или после?

Арно ама, веќе се разденува. Од кога е видело? През целото тоа време, светлината проникнуваше заедно со студеникавиот утрински воздух, залевајќи му ги зрната на градите, и започна да му се разоткрива собрание од пијани напрокопсаници, некои униформирани други не, кои ги стискаат своите празни или полупразни ботилки, виснати по столици, згушени во остинатиот камин, или распостелени врз семожни дивани, не-правосмукани килими и жезлонги по различните нивоа на огромната одаја, ‘рчат и ‘ркат во разноразни тактови, во еден само-обновувачки хор, а лондонската светлина, зимска и еластична светлост, се засилува меѓу ликовите избаждарени на вертикалните прозорци, па ги пронижува надвиснатите пластови од синоќешен, цигаретен дим, што веќе се расејуваше околу навосочените греди од таванот. Сите тие хоризонтално расположени, тие браќа по оружје, изгледаат розеви како група холандски селани, кои го сонуваат своето апсолутно сигурно воскресение во следните неколку минути.

Тој е капетан Џефри („Пиратот“) Прентис. Увиткан е во дебело одело, со алови, керамидести и помаранџасти кареа. Си го осеќа черепот како да му е метален.

Точно над него, на четири метри над неговата глава, Теди Блоут очигледно намерава да падне од хорскиот балкон, јавно избрал да се „изсули“ токму на местото на кое, пред некој месец, под дејството на величествениот настап на хистеријата, беше испотрошил со ритници, две абоносови „перила“...

...Во 1935 година му се беше случила првата епизода вон какво и да било состојание на иследуван и разузнавателен сон – за време на неговиот Киплингов период; каде и да погледнеше, саде одурни судански доброволци, среде војската дивеат „дранкулоза“ и Лајшманова болест, веќе цел месец нема пиво, радиото заглушувано со други Сили, коишто – само еден Бог знае чуму – пожелуваат да станат господари на тие непријателски црнокожци, сиот фолклор „заличен“ и невалиден, нема никаков Кери Грант да се мајтапи и да прави севозможни лудории, да сипува слоновски средства за смирување во зделите со пунч... нема дури никаков Арапин со Голем Мазен Нос во којшто можеш да се испразниш како во онаа тажна песничка позната на секој „кашик“ ... наполно во редот на нештата, в четири часот на едно нацвёкано со муви попладне, ококорен, обгрнат со слаткиот воњ на гнили кори од диња, точно за време на 707.000.000-тата репетиција на единствената грамофонска плоча во базата, Санди Макферсон ја исполнува на органа „Смената на караулата“, а Пиратот изживува раскошна ориенталска епизода: невознемируван од никого, ја прескокнува оградата и се промолкнува во Забранетиот Кварт. Таму запаѓа во оргија организирана од еден се’ уште непризнат Месија, и кога погледите ќе им се сретнат, сфаќа дека самиот тој е неговиот Св. Јован Крстител, неговиот НАТАН ОД ГАЗА...

 

(1973 год.)