Ежен Си: МИСТЕРИИТЕ НА ПАРИЗ

Volume III

Part VII. Continued

CAPTER VII.

THE PORTRAIT

 

At the name of Ferand , Sarah’ voice faltered so that La Chouette stepped back wit alarm. “The notary”, repeated Sarah, “gave you this child and – “ she could not finished. Her emotion was too violent; with her hands stretched towards La Chouette, trembling violently, surprise and joy were expressed on her countenance.

“But I did not you were going to fire up in this manner, my little lady,” said the old woman. “Yet it is very plain. Ten years ago, an old acquaintance, Tournemine, said to me, ‘Do you want to take charge of a little girl that some one wants to get rid off? If she lives or dies, all the same; there is a thousand francs to gain; you may do with the child what you please.”

“Ten years ago?” cried Sarah. “Ten years.” “A little blonde.” “A little blonde.” “With blue eyes?” “With blue eyes, blue as the bleuets.” “And it is she, who, at the farm – “ “We packed up for Saint Lazare. I must say that I did not expect to find her there – this Pegriotte.”

“Oh! my God!” cried Sarah, falling on her knees, and raising her hands and eyes toward heaven; “Thy ways are impenetrable. I bow before thy mysterious providence. Oh ! if such happiness were possible – but no, I cannot believe it; it would be too much – no!” Then suddenly rising, she said to La Chouette, who looked at her with amazement, “Come.” And Sarah walked before the old man with hurried steps. At the end of the alley she ascended some steps leading to the glass door of a cabinet, sumptuously furnished. At the moment when La Chouette was about to enter, Sarah made her a sign to remain without. Then she rung the bell violently. A servant appeared.

“I am not at home for anyone; let no one in; do you understand? absolutely no one.” The domestic retired, and Sarah, to be more secure, locked the door. La Chouette heard the orders given to the servant, and saw Sarah lock the door. The countess, turning to her, said, “Come in quickly, and shut the door.” La Chouette obeyed. Hastily opening a secretary, Sarah took from it an ebony casket, which she placed on a desk in the middle of the room, an made a sign for La Chouette to come near her. The casket contained contained many jewel many jewel boxes, placed one on the other, enclosing magnificent ornaments. Sarah was too impatient to reach the bottom of the casket, that she threw out on the table these boxes, splendidly furnished wit necklaces, bracelets, and diamonds,  sparkled with a thousand fires. La Chouette was astounded. She was armed, she was shut up alone with the countess, her flight was easy, secure. An infernal idea crossed the mind of this monster. But to execute this new misdeed, she must get her poniard from the basket, and draw near to Sarah, without exciting suspicion.

With the cunning of a tiger-cat, who crawls and treacherously advanced on its prey, the old woman profited by the pre-occupation of the countess to steal round the bureau which separated her from her victim. She had already commenced this treacherous revolution, when she was obliged to stop suddenly, Sarah drew a medallion from the bottom of the box, leaned on the table, handed it La Chouette with a trembling hand, and said, “Look at this portrait.” “It is La Pegriotte!” cried La Chouette, struck with the great likeness; “it is the little girl who was given to me; I see her as she was when Tournemine brought her to me. There is her thick, curly hair which I cut off at once, and sold well!” “You recognize her, it was she?” Oh! I conjure you, do not deceive me!” “I tell you, my little lady, that it is La Pegriotte; it is as if I could see her before me,” said La Chouette, trying to approach Sarah without being remarked; “even now she looks like this portrait. If you saw her, you would be struck with it.”

Sarah had experienced no sorrow, no fright on learning that her child had, during the years, lived miserable and abandoned. No remorse on thinking that she herself had torn her from peaceful retreat where Rodolphe had placed her. This unnatural mother did not at once interrogate La Chouette with terrible anxiety as to the past life of her child. No; ambition with Sarah had for a long time stifled maternal tenderness.

It was not joy at finding her daughter which transported her, it was the certain hope of seeing realized the proud dream of all her life. Rodolphe was interested for this unfortunate creature, had protected without knowing her, what would be his joy when he discovered her to be his child! He was free, the countess a widow – Sarah already saw glisten before her eyes a sovereign’s crown. La Chouette, still advancing with cautious steps, had already reached one end of the table, and placed her dagger perpendicularly in her basket, the handle close to the opening, quite ready. She was only a few steps from the countess. When the later suddenly said, “Do know how to write?” And pushing back with her hand the boxes and jewels, she opened a blotter placed before an inkstand. “No madam, I cannot write”, answered La Chouette at all hazard. “I am going to write, than, from your dictation.” Tell me all the circumstances attending the abandonment of this little girl.” And Sarah, seated herself in an arm chair before the desk, took a pen, and made a motion for the old woman to draw near her.

The eyes of La Chouette twinkled. At length, she was standing erect alongside of Sarah’s seat. She, bending over the table, prepared to write. “I will read aloud slowly,” said the countess, “you will correct my mistakes.”  “Yes madam,” answered La Chouette, watching every movement. Then she slipped her right hand into her basket, so as to take hold of the dagger without being seen. The countess began to write – “I declare that –“

But interrupting herself, and turning towards La Chouette, who already had hold handle of her dagger, Sarah added, “At what time was this child delivered to you?” “In the month of February, 1827.” “And by whom?” asked Sarah, with her face still tourned towards La Chouette. “By Pierre Tournemine, now in the galleys at Rochefort.” Madam Seraphin, housekeeper of the notary, gave the little girl to him.” The countess turned to write, and read in a loud voice. “I declare that, in the month of February, 1827, the named –“

La Chouette had drawn the dagger. Already she raised it to strike her victim between the shoulders. Sarah again turned. La Chouette, not to be discovered, placed quickly her right arm on the back of the chair, and leaned towards her to answer her new question. “I have forgotten the name of the man who confided the child to you.” “Pierre Tournemine” answered la Chouette. “Pierre Tournemine” repeated Sarah, continuing to write, “now in the galleys at Rochefort, placed in my hands a child who had been confided to him by the housekeeper of –“

The countess could not finish. La Chouette, after having softly disencumbered herself of the basket by dropping it on the ground, had thrown herself on the countess with as much rapidity as fury; with her left hand she caught her by the throat, and, holding her face down to the table, she had, with her right hand, planted the dagger between the shoulders. This horrid deed was executed so quickly, that the countess did not utter a single cry or groan. Still seated, she remained with her face on the table. The pen had fallen from her hand.

“The same blow as Fourline’s, the little man of the Rue de Roule,” said the monster. “Another one who will talk no more; her account is made.” And la Chouette, gathering in haste the jewels, which she threw into her basket, did not perceive that her victim still breathed. The murder and robbery accomplished, the horrible old woman opened the glass door, disappeared rapidly in the green alley, went out by a small door, and reached the waste ground. Near the observatory she took a hack, which conveyed her to Bras-Rouge’s. The widow Martial, Nicolas, Calebasse, and Barbillon had, as the reader knows, given a randez-vous to La Chouette in this den, to rob and kill the diamond broker.

 

CHAPTER VIII.

THE AGENT OF A POLICE.

 

The reader is already acquainted with the tavern of the Bleeding Heart, situated in the Champs Elysees, near the Course la Reine, in one of the vast moats which bounded this promenade some year since. The inhabitants of the island had not yet appeared. Since the departure of M. Bradamante, who had accompanied the step-mother of Madam de Harville to Normandy, Tortillard had returned to his father’s house.

Placed as sentinel on the top of the staircase, the little cripple was to notify the arrival of Martial by a concerted signal, Bras-Rouge being then in secret conference with an agent of police named Narcisse Borel, who, it will be remembered, was seen at the tapis-franc of the Ogresse, when he came there to arrest two villains accused of murder. This agent, a man about forty years, strong and thick set, had his skin stained, a sharp and piercing eye, and face completely shaved, so as to be able to assume the different disguises necessary to his dangerous expeditions; for it was often necessary for him to unite the sudden transformation of a comedian with the energy and courage of a soldier, to surprise certain banditti whom he was obliged to match in courage and determination. Narcisse Borel was, in a word, one of the most useful, most active instruments of Providence, on a small scale, vulgarly called the police.

 

* * * * * *

Let us turn to he interview between Borel and Bras-Rouge,

…

 

 

(THE MYSTERIES OF PARIS by Eugene Sue; London, D. N. Carvalho, 147, Fleet Street, MDCCCXLIV)

 

Иван Махаилов: СПОМЕНИ II

ОСЛОБОДИТЕЛНАТА БОРБА 1919-1924 г.

 

Поглавје второ

Удари во грбот на Македонското движење

 

XVII

ПРОЦЕНКИ НА МАКЕДОНСКОТО ДВИЖЕЊЕ ЗА НЕГОВИОТ КОНФЛИКТ СО КАБИНЕТОТ НА СТАМБОЛИСКИ

...

Проф. Никола Милев за едно познато француско списание напиша:

„Македонското прашање, како и претходно, се’ уште суштествува и секој ден го покажува својот заплашителен карактер. Зошто? Зато што тоа постоеше и во минатото, независно од бугарската политика. Затоа што, како што изјави Стамболиски пред новинарите, за време на неговата посета на Белград ноември 1922 год. ако во Бугарија не мислат на Македонија, Македонците секогаш мислат на неа.

Старата и банална историја за пенетрација на чети повторно стана сиже на поплаките против Бугарија и представниците на Српско-хрватско-словенечката држава, како и на Романија и на Грција, во јуни 1922 направија во Софија една заедничка постапка. Правителството на Стамболиски, неможејќи да се надева дека ќе му се верува на неговата лојалност, и со тоа да обезбеди разбирање со соседите, за свидетел го зеде Друштвото на народите. Спорот меѓу Бугарија и нејзините три соседки, кои дејствуваа дороворено, беше доведен пред Советот на Друштвото на народите на 19 јули во Лондон. За да бидат установени фактите и одговорностите, софискиот кабинет побара една анкета на лице место; тоа софиско барање наиде на спротивставување од страна на нејзините противнички, а Советот, правејќи разни еволуции помеѓу двете тези пред кои беше исправен, ги советуваше двате страни да изнајдат некакво споразумение, објавувајќи дека, во случај да не се изнајде договор, ќе биде готов да интервенира.

Усилбите направени да не се дозволи анкета беа најдобриот доказ за справедливоста на бугарскиот протест.“

Тоа беше најправилната позиција на која што Бугарија требаше да опстои. Но таа беше напуштена од страна на владата.

Напуштена, заборавена беше исто и позицијата за независна Македонија, што некогаш ја застапуваше Бугарската Земјоделска Партија, а беше застапена и во официјалната изјава на бугарската делегација при склучувањето на мирот во Париз 1919 год. Како член на државната делегација, и Стамболиски беше солидарен со изискувањето на независна Македонија.

ВМРО и сите легални македонски организации беа убедени дека главна грижа на оние кои ја раководеа Бугарската земјоделска партија во опишаното доба, беше да ја земат и задржат власта колку што е можно подолго. Заради тоа Земјоделците беа подготвени да жртвуваат се’ друго. Кон негативните општествени пројави след војната, владата градеше политички планови.

Тие луѓе беа дојдени на власт доста озлобени. Такви беа и највидните меѓу нив, оние кои војната ја протераа во софискиот затвор. И – во тоа се состои нивната голема несреќа – мислеа оти држава може да се управува само со злоба. Уште во 1919 год. во весникот „Земјоделско знаме“, Стамболиски изјави дека гревот на Бугарија е што жртвувала триста илјади нејзини синови заради „пуштинаците“ во Македонија.

Во нивните средини често се велеше оти тие не биле за „шовинизмот“, а биле за братство со другите. Но, тоа не водеше сметка како другите се однесуваат кон нас, што сакаат да ни прават Србите и Грците; Стамболиски и компанија не се интересираа за тоа.

После 1918 год. македонските бугари започнаа на свој ризик и по своја иницијатива борба за сопствено ослободување. Нивната емиграција во Бугарија развиваше своја дејност сообразно законите. Слична легална дејност развија македонските бугари и во Америка; и таму тие ги напаѓаат Србија и Грција поради нивните варварски и денационализаторски режими. Ниту Америка презема мерки против тамошните македонски организации, ниту пак Србија и Грција протестираат пред американската власт поради дејноста на луѓето кои пожелуват да имаат слободна и независна татковина, и училишта на свој сопствен јазик. А, и да протестираа, американската власт сигурно достојно би им одговорила.

Софија посегна и врз легалните македонски здруженија во Бугарија. Не е дозволиво ниедно бугарско правителство некому да му биде поголем пријател од сопствените браќа, особено да биде пријател на држава која поробила Бугари. Доколку тоа се допушти, тоа би значело дека е дефинитивно погребано бугарското духовно и национално единство.

Со што да се оправда мислата за спогодба меѓу Бугарија и Србија за прогон на македонските борци на бугарска и српска територија? Тоа не потсети на некогашниот полски участок и согласноста на Австрија и Русија од 1833 год. за прекугранично пропуштање војски за гушење на полските револуционерни протести, било на руска било на австриска територија. Но Русија и Австрија беа поробувачи на Полска. Требаше ли Бугарија да се постави на таков начин по однос на Македонија?

Проф. Милев за Нишкото споразумение, во погоре цитираната статија, напиша:

„Бугарската и југословенската влада во Ниш договорија една конвенција за сигурност на границите. Текстот на конвенцијата сеуште не е публикуван. Сепак се знае дека таа ќе воведе некакви технички мерки коишто двете држави се обврзуваат да ги преземат долж протегањето на македонската граница со цел да се спречи она што се нарекува четничко движење, а кое всушност представува длабока и сериозна растревоженост на духовите во Македнија.

Значи, Нишкиот договор не е само една политичка согласност. Тој во секој случај маркира една бележита етапа во развојот на политичките односи меѓу Бугарија и Србија после Војната, и едно јасно зближување меѓу Софија и Белград. Поради тоа, договорот е двојно интересен...

Кога г. Стамболиски ја презеде власт во 1919 год. тој шумно ја прокламираше намерата да дојде до едно брзо зближување со Србија. Уште во 1913 г. по катастрофалниот Букурешки договор, уште кога беше обичен агитатор без голем престиж, г. Стамболиски се декларираше прво како Југословен, а потоа како Бугарин. После поразот 1918 г. тој стана премиер и поверува дека неговиот југословенски идентитет ќе му обезбеди триумф во надворешната политика.

...Не успевајќи само со сопствени сили да излезе на крај со `комитаџиите`, г. Пашиќ помисли дека една спогодба со Бугарија би му дало морални средства – дејствување врз духот на македонското население – како и материјални содејствија, неопходни за успех на неговата политика. Растечкото непријателство меѓу македонската организација и владата на Стамболиски ги окуражуваше тие негови сметки. Од своја страна, г-н Стамболиски не се откажуавше од југословенската си идеја и, сакајќи да му покаже на народот дека неговата надворешна политика дава резултати, преземаше распредувања по вкусот на Белград. Во Женева, за време на сесијата на Собранието на Друштвото на народите, тој со г. Нинчиќ – министер за надворешни работи на СХС, имаше разговор на којшто беа зацртани подготовките за неговата посета на Белград. Од таа визита произлезе Конференцијата во Ниш (1-27 март 1923 г.).

Незадоволството манифестирано од неговите сонародници не му изгледаше од голема важност по однос на неговата идеја, и неговата желба да си припише политички успех не престануваше да му ја тормози душата. Тој ги умножуваше своите југословенски манифестации.“

А, каква е должноста на една бугарска власт кога внатре македонското дело, или однадвор сеедно, ќе се појават извесни смутители? Таа треба да помогне – ако воопшто се налага потреба од нејзино вмешување – за помирување, или за отстранување на прегрешителите или смутителите. Таа во никој случај не може да се стави во позиција на грчката и српска пропаганда, за да создава нови Котевци, Љамевци и Бабунци, како што постапи Земјоделското правителство. Ако тоа се случеше, словесните спорови помеѓу македонските емигранти после Војната ќе беа угаснати, како што на времето слегнаа острите спорови меѓу бугарските емигранти во Романија, кога Христо Ботев и Љубен Каравелов стоеја на два различни пола. Доколку не беше владата, од погоре поменатата разбојничка група ќе се отцепеа сите нејзини членови; власта ги поттикна во непростливи прегрешенија, а сетне и во пропаста на ренегатството. Воколку не беше правителството, ни мисла немаше да му прелета некому од „федералистите“ да започне вооружена борна против ВМРО. Тоа правителство под дрво и камен бараше лица кои беа готови да го спречат македонското дело.

Властодршците во Софија во ликот на Стамболиски, подоцна се криеја зад некаков „блок“ опозициони партии со кои македонското движење ѓоа било во сојуз; се криеја и во заплашувачките писма на Т. Александров за да оправдаат некои свои постапки. Но повтараме, немаше ниту „блок“ ниту заплашувачки писма, кога тие започнаа да плетат планови протививото на Тодора, како и против евентуалното ново пројавување на ВМРО.

Македонското движење е убедено дека преку Александар Димитров бугарската влада би презело ангажман да го уништи македонското дело, да ја потисне македонската кауза. Коста Тодоров, познатиот меѓународен шпион, беше другар на Стамболиски уште од затвор, негов приврзеник и полномошен министер; нему треба да му се верува кога говори за нешто кое се однесуваат на Стамболиски, Ал. Димитров и Земјоделската партија. Во својата автобиографија под наслов „Балкан Фајербранд“ издадена во Америка, Коста Тодоров категорично вели дека, за време на посетата на Белград, министерот Александар Димитров му ветил на Пашиќ дека ќе го уништо македонското дело.

Македонските печатени изданија отворено ја обвинуваа тогашната бугарска управа дека игра по гајдата на Белград. Убедливи деманти не се дадоа...

Од аспект на тврдењата на правитеството дека македонското движење се мешало во бугарските државни и партиски политики, одбележуваме дека и тоа обвинение дојде покасно, т.е. откако власта фати да ја попречува македонската кауза. Но, фактички и немаше вмешување на македонските организации, туку обратно – вплеткување на самото правителство.

Подоцна, во разговор со некои земјоделски водачи, јас утврдив дека тие не ги споделувале докрај неоснованите критики против македонското движење. Така на пример, бившиот министер за просвета во кабинетот на Стамболиски Стојан Омарчевски, пред мои очи ја развиваше тезата оти македонското движење треба да се интересира и и да се набркува во многу ствари во слободна Бугарија; и дека едно пасивно држење од наша страна би значело одбегнување да се исполни долгот кон нацијата ни.

Самиот Омарчевски даваше редица примери за тоа дека нашето вмешување е повелително неопходно. Во истиот дух ми говореше и младиот земјоделски водач Стефан Цанов. А, и Димитар Гичев истакнуваше дека македонското движење не може сосема да е незаинтересирано за тоа што се случува во Бугарија. Истото го мислел, како што ме уверуваа пријателите, и Вергил Димов.

Јас пред три-четири години бев сведок на борбата што се разви. Ниту во еден момент и ниту во најмал размер не установив дека некој Македонец се интересира за борба против власта на партиска основа. Со ниту едно лице од многубројните со-чувственици од стара Бугарија не разменив дума за нечија партиска победа и интереси. Сред многу мои познати помеѓу македонската емиграција, млади и стари, никој не зборувал за ништо друго, освен за состојанието на македонското дело, за изгледите на македонската ослободителна кауза, за положбата во поробена Македонија.

Обратно, намешувањето во македонското дело од страна на тие кои што без основа него го обвинуваа за истото, беше неоспорно, даже и доста грубо. Еден пример на вмешување представуваше и споменатото создавање на партиски македонски придодатоци – као земјоделската дружба на Александар Панов и комунистичката македонска група на Хаџи Димов. Тие опити означуваа агитаци за вмолкнување на македонската кауза и емиграцијата во партиските препирки во Бугарија. Како што веќе рековме, тоа значеше дистракција на македонската енергија, средства и внимание во насоки совршено туѓи за каузата на Македонија.

Од друга страна, со таа „намеса“, изразена во гонидби против Македонци и против ослободителното дело, Бугарија (доколку владата може да се поистовети со неа), изгледаше како да покажува оти македонското прашање не е бугарско, тоест нема никава врска со чувствата и интересите на бугарштината, ами напротив – тоа е вёпрос од којшто Бугарија сака да се ослободи; со еден збор – сака да го види погребан.

При таква ситуација, пријателите на Бугарија во странство ќе се стеснуваат и постепено ќе се откажат од подржување на какви било справедливи барања на Бугарија во полза на македонската бугарштина во иднина.

...

 

(стр. 273-277, Copyright 1965 by Ivan Michailoff; printed in Belgium by A. ROSSEELS PRINTING Co. 70, rue du Canal – Louvain, tel. 016/219.62)

 

Михаил Псел: ХРОНОГРАФИЈА

 

THE CHRONOGRAPHIA OF MICHAEL PSELLOS A.D. 976 – 1077

 

Книга IV

МИХАИЛ ЧЕТВРТИ – 1034-1041

 

The Emperor’s Bulgarian Expedition

 

43. This thought afflicted the emperor much more than physical suffering, and the harm it produced in him was quite different, for whereas the disease caused his body to swell, the mental agony he endured over this revolt had the opposite effect and wasted him. So he was thorn between two evils, which afflicted him in exactly opposite ways. His first battle, however – a battle in which he was victorious – was against his own intimate friends, before he ever came to grips with the barbarians, and the first trophy of the war was set up to commemorate his triumph over his own kinsmen and his associates – and himself. Bodily weakness, in his case, was more than compensated by strength of purpose, and in this strength he commited his cause to God.

So preparations for the war began. The move was to take counsel, determined on his objects, and directed his efforts to the attainment of his goal. The enterprise was certainly not taken in hand rashly, or without due precautions. I need not to go into details, but the military preparations were adequate. Actually not all the army was mobilized and mere numbers were discounted. The best soldiers were selected and generals with most experience in the filed. With them he set out to meet the Scyths.

44. Camp was pitched in a suitable spot when the expedition arrived at the enemy borders. A council of war was held, and after it, the emperor decided to engage the Bulgarians – an extraordinary plan, about which even his commanders who were there with him, had contrary opinions. Nor is this surprising, for during the night he was under medical treatment and nearly dead. Yet at daybreak, he immediately got up, some power apparently giving him new strength, mounted his horse, sat firm in the saddle, and managed the animal with clever use of his bridle. Than, an object of wonder to all who saw him, he rode to the rear and formed up the various divisions of his army into one coherent force.

 

The escape of Alousianus to Bulgaria

 

45. The war had not yet broken out when a most astonishing thing happened, - something nearly as amazing as the emperor’s action. The more agreeable of Aaron’s sons (Aaron had been king of Bulgars), one Alusianus by name, a man of gentle character, with a fine intellect, and a position of considerable distinction, proved chiefly responsible for Michael’s victory. This was not because of any desire on his part to help the emperor; in fact, it was quite the reverse. The truth is, God moved him to do what he did, and thus brought about the emperor’s triumph, in despite of his enemies.

46. Now this Alousianus was by no means in favor at court. He was neither consulted on matters of policy nor honored in any way with the others. Indeed, an order was issued that he must remain in his own home and he was forbidden to enter Byzantium except by express command of the emperor. Naturally this restriction irritated and depressed man, but for the moment he was powerless. However, the events in Bulgaria were reported to him, and he knew that the people there had supported of an illegitimate pretender to their throne for one reason only – because no one else in the country was of royal blood. Under these circumstances, he ventured on rather a childish expedition. Ignoring the claims of his own children and forgetting the love of his wife – none of them were aloud to know anything of his plans – he boldly marched from the extreme east to the west, with a handful of servants, men whom he knew to be reckless dare-devils, ready for anything. To avoid recognition the city, he adopted a through disguise. It was not matter of discarding some of his clothes and retaining others, but he dressed himself as a common mercenary soldier, and so escaped detection altogether.

47. On two or three occasions he visited my informant in the Great City. The latter gentleman told me about it afterwards. ‘The fellow was quite well-known to me’ he said, ‘and he greeted me in a friendly way, but even so I failed to recognize him, and so did all the other he visited’. Thus he escaped the vigilance of John the Orphanotrophus, him of the many eyes – no mean triumph. Yet his sudden disappearance had roused suspicion, arid the authorities were on the watch to find and arrest him, if they could. However, to cut a long story short, he evaded them all and reached Bulgaria in safety. Now he did not make himself known to his people at once, but first approached certain individuals, on different occasions. He referred to his father in an impersonal way, as though he himself was a member of another family. He than proceeded to speak with pride of his father ancestry, and made some tentative inquiries; if any of his sons turned up in the country, would the rebels chose the legitimate hair as their king, rather than the pretender? Or, now that the latter had already assumed the leadership, was the rightful heir completely forgotten?

48.

…

 

(1017-1078 – Michael Psellos: CHRONOGRAPHIA)

 

Манол Пандевски – Ѓорѓи Стоев Трнката: СТРУМИЦА И СТРУМИЧКО НИЗ ИСТОРИЈАТА

Дел VI

Глава I.

ПОЛИТИЧКАТА И ЕКОНОМСКАТА ПОЛОЖБА, ВЕЛИКОСРПСКИТЕ БУРЖОАСКИ ПАРТИИ И ТЕРОРИСТИЧКАТА ВМРО ВО СТРУМИЧКО ВО ПЕРИОДОТ ОД 1919 ДО 1941 ГОДИНА

6. Обид за обновување на трористичката ВМРО и создавање на таканаречената „младешка ВМРО“ во Струмичко

Нешто покасно условите за дејствување на терористичката ВМРО станале за нив неповолни, но нејзините главешини не се откажале од настојувањата да продолжат со својата злочинечка активност. Така во 1926 година, Димитар Ѓузелов како студент од Скопје, бил едновремено и шретседател на „Македонската студентска организација“ во чие раководство покрај него биле и Димитар Чкатров, Коста Црнушанов, Иван Попов и други. Тие прават услиби да создадат во сите градови во Македонија во составот на СХС, младиниски организации на ВМРО. Таква организација била формирана и во Струмица, на која (и’) испраќаат нелегална литература, за да се шири меѓу младите во Струмица. Летото истата година, Ѓузелов отпатувал во Виена – Австрија каде што одржува состаноци со раководни луѓе од ВМРО и добива инструкции за работа.

Од Виена, Ѓузелов оди во Бугарија, каде што исто така се среќава со раководни луѓе на ВМРО, па и со членот на ЦК на ВМРО стариот врховист – генералот Александар Протугеров, во Петричко. Нив ги следат и ги обезбедуваат за време на престојот четниците од четата на Ѓорѓи В‘ндев – Милан Постоларски, Јосиф Киров и Атанас Гоцев. На состаноците било разгледано што треба да се преземе за да се обнови организацијата ВМРО во Струмица, која во тоа време била распадната. Се сложиле дека во Струмичко треба да се дејствува од Скопје преку Ѓузелов, како и директно од територијата на Бугарија. Протугеров барал Ѓузелов да му именува лице кое да биде погодно, да има авторитет и влијание во Струмица, да биде испратено за да ја обнови организацијата во градот. Ѓузелов побарал од Бугарија во Струмица да се врати Арсо Кујумџиев. По враќањето на Ѓузелов, преку Австрија во Скопје, Арсо Кујумџиев  бил повикан кај генералот Протугеров, и му поставиле задача да замине за Струмица. Плашејќи се од властитетој одбива да се врати во Струмица. Во барањето на погодно лица изборот паднал на стариот организационен деец Дончо Лазаров и Костаќе Стојков, кои се согласиле да се вратат во Стумичко. Тие пред власта се претставиле како покајници, наводно се разочарале од ВМРО и од Бугарија и дека сакаат да бидат лојални гртаѓани на државата на СХС. Кусо време по пристигнувањето во Струмица, Костаќе во село Моноспитово во пијана состојба почнал да расправа дека тој и Дончо Лазаров се испратени од Бугарија да ја обноват ВМРО. Некои селани ги доставиле до полицијата и тие двајцата биле веднаш уапсени. Дончо лазаров бил ликвидиран без суд, а Костаќе осуден на 12 години робија. Така и некогаш авторитетниот и заслужен организационен раководител Дончо Лазаров станал жртва на комбинираниот српско бугарски терор, а неговото име го експлоатираат бугарските окупатори по 1941 година. Инаку, Дончо Лазаров бил еден од првите основачи на Гоцевата ВМРО во Струмичко. Меѓутоа, во Струмица, сепак, се создава организација – така наречена „Младешка ВМРО“, по иницијатива на Ѓузелов. Иако не успева да се прошири и опфати поширок круг луѓе, таа се одржала како група се’ до 1941 година. Члановите на оваа организацијабеа големи пропагатори на големобугарските идеи и подоцна во Струмичката околија. На парламентарните избори во 1938 година, тиеправат обид во Струмица да го кандидираат за пратеник Димитар Ѓузелов. Кога тоа не им успеа, на листата на Земјоделската странка го истакнуваат како свој кандидат Коте Пецанов од селото Дабиља, кој добил минимален број гласови. Оваа група за време на бугарската окупација (од 1941-1945 година), заедно со Димитар Ѓузелов беше во услога на бугарските окупатори и отворен противник на Народноослободителното движење.

Глава II

ОСНОВАЊЕ, РАЗВОЈ И АКТИВНОСТ НА ОРГАНИЗАЦИЈАТА НА КПЈ ВО СТРУМИЦА ВО ПЕРИОДОТ ДО 1941 ГОДИНА

 1. Обид за создавање организација на КПЈ во Струмица во 1920 година

...

(изд. ОПШТИНСКИ ОДБОР НА СОЈУЗОТ НА ЗДРУЖЕНИЕТО НА БОРЦИТЕ ОД НОБ – СТРУМИЦА, 1969 год.)

ВИНСЕНТ ВАН ГОГ: Писмата до Тео Ван Гог

1887 – 1888

 

PARIS and ARLES

 

Years of Color and Light

Arles, 29 July 1888

 

My dear Theo,

Many thanks for your kind letter. If you remember, mine ended with “we are getting old, that is what it is, the rest is imagination and doesn’t exist”. Well, I said that more for myself than you. And I said it because I felt the absolute necessity of behaving accordingly, of working, perhaps not more, but with a deeper understanding.

Now you talk of the emptiness you feel everywhere, it is just the very thing I feel myself.

Considering, if you like, the time in which we live a great and true renaissance of art, the worm-eaten official tradition still alive but really impotent and inactive, the new painters isolated, poor, treated like madmen, and because of this treatment actually becoming so, at lest as far as their social life is concerned:

Then remember that you are doing exactly the same work as these primitive painters, since you provide them with money and sell their canvases for them, which enables them to produce others. If a painter ruins his character by working hard, a thing that leaves him useless for many other things, for family life, etc. etc., if therefore he paints not only with colors, but with self-denial and self-denunciation and with a broken heart – as far as you are concerned – your own work is not only no better paid than his, but it costs you exactly what the painter’s costs him, this sacrifice of the individuality, half voluntary, half accidental.

That is to say that if you paint indirectly, you are more productive than I am, for instance. The more irrevocably you become a dealer, the more you become an artist.

And in the same way I hope the same thing for myself. The more I am spent, ill, a broken pitcher, by so much am I an artist – a creative artist – in this great renaissance of art of which we speak.

These things are surely so, but this eternally living art, and this renaissance, this green shoot springing from the roots of old, felled trunk, these are such abstract things that kind of melancholy remains within us when we think that one could have created a life at less cost than creating art.

If possible, you ought to make me feel that art is alive, you who love art perhaps more than I do. I tell myself that it depends bit on art but on myself, that the only way to get back my confidence and peace of mind is to improve my work.

And there we are again, back at the end of my last letter – I am getting old, it’s sheer imagination if I should think that art is old lumber too.

And now, if you know what “mousme” is (you will know when you have read Loti’s Madame Chrysantheme), I have just painted one. It took me a whole week, I have not being able to do anything else, not having being very well either. That is what annoys me; if I had been well, I should have attacked some landscapes between times, but I have to reserve my mental energy to do the mousme well. A mousme is Japanese girl – Provencal in this case – 12 to 14 years old. That makes two portraits now, the Zouave and her.

The care of your health, above all take baths if Gruby recommends it, for in the four years by which I am older than you, you will see how necessary comparatively good health is for being able to work. Now for us  who work with our brains, our one and only hope of not breaking down too soon is this artificial eking-out by an up-to-date hygienic regimen rigorously applied, as much as we can stand. Because I for one do not do everything I ought. And a bit of cheerfulness is better than all the other remedies.

I have had a letter from Russell. He says that he would have written me before if he hadn’t been busy moving to Belle Isle. He is there now, and says that he would be pleased if sooner or later I would go and spend some time there. He still wants to repaints my portrait. He says too – “I should have gone to Boussod’s to se Gauguin’s ‘Negresses Talking’ if the same thing had not prevented me from that too”.

In short, he does not refuse to buy one, but makes it clear that he does not want anything inferior to the one we have. You see that at all events that is better than nothing.

I will write this to Gauguin and ask him for sketches of pictures. We must hurry things and give up R. for the moment, but regard it as a matter that will come off, but is not abeyance now.

And the same goes for Guillaumin.

I wish he [Russell] would buy a figure from G. He says that he has had a very beautiful bust of his wife done by Rodin, ant that on this occasion he launched with Claude Monet and saw the 10 pictures of Antibes. I am sending him Geffroy’s article. He criticizes the Monets very ably, begins by liking them very much, the attack on the problem, the enfolding tinted air, the color. After that he shows what there is to find fault with – the total lack of construction, for instance one of his trees will have far too much foliage for the thickness of the trunk, and so always and everywhere from the standpoint of lots of natural laws, he is exasperating enough. He ends by saying that this quality of attacking the difficulties is what everyone ought to have.

Bernard has sent to me 10 sketches like his brothel; three of them were a la Redon; I do not altogether share the enthusiasm he has for that. But there is a woman washing herself, very Rembrandtesque, an effect like Goya, and a landscape with figures, very strange. He expressly forbade me to sent them to you, but all the same you will get them by the same post.

I think that Russell will buy something more from Bernard.

Meanwhile I have seen this Bock’s work; it is strictly impressionistic, but not powerful, it is the stage where this new techniques still preoccupies him so much that he cannot be himself. He will gain in force and than his individuality will break free, I think. But McKnight does water colors of the quality of those by Destree, you remember that Dutchman we used to know. However, he has washed some small still lifes; a yellow pots on a violet foreground, a red pot on a green, an orange pot on blue, better, but very poor.

The village where they are staying is real Millet, poor peasants and nothing else, absolutely rustic and homely. This quality completely escapes them. I think that McKnight has civilized and converted to the civilized Christianity his brute of a landlord. Anyway the swine and his worthy spouse, when you go there, shake hands with you – it is in cafe, of course – when you ask for drinks, they have a way of refusing money – “Oh, I could not take money from artiss” – with two s-es. Anyway, it is their own fault that is so abominable, and this Bock must get pretty well stultified in McKnight’s company.

I think that McKnight has some money but not much. So they contaminate the village; but for that, I’d go there to work often. What one ought to do there is not to talk to the civilized people; now they know the station master and a score of bores, and that is partly why they get nowhere. Naturally these simple and artless country folk laugh at them and despise them. But if they did their work without taking up with these village loungers with their starched collars, then they could go into the peasants’ homes and let them earn a few pence. And then this blessed Fontvieilles would be a gold mine for them; but the natives are like Zola’s poor peasants, innocent and gentle beings, as we know.

Probably McKnight will soon be making little landscapes with sheep for chocolate boxes.

Not only my pictures but I myself have become haggard of late, almost like Hugo van der Goes in the picture by Emil Wauters.

Only, having got my whole beard carefully shaved off, I think that I am as much like very placid priest in the same picture as like the mad painter so intelligently portrayed therein.

And I do not mind being rather the two, for one must live, especially because it is no use ignoring the fact that there may be a crisis some day or other if you were to change your relations with the Boussods. Another reason for keeping up this connection with artists, on my part as much as on yours.

Besides, I think that I have spoken the truth, but if you should succeed in replacing in goods the money spent, I should only be doing my duty. And then, something practical I can do is portrait painting.

As for drinking too much... if it is bad, I can’t tell. But look at Bismarck, who is in any case very practical and very intelligent, his good doctor told him that he was drinking too much and that all his life he had overtaxed his stomach and his brains. Bismarck immediately stopped drinking. After that he got run down and couldn’t pick up. Secretly he must be laughing heartily to his doctor, because fortunately for him he did not consult him sooner.

So much for that, a good handshake.

                                                            Ever yours, Vincent

 

Mind, as to Gauguin we must not give up the idea of coming to his aid if the suggestion is acceptable as it stands, but we do not need him. So do not think that working alone bothers me, and do not push the affair on my account, be very sure of that.

The portrait of the girl is against a background of white strongly tinged with malachite green, her bodice is striped blood red and violet, the skirt is royal blue, with large yellow-orange dots. The mat flesh tones are yellowish-grey; ...

 

 

(VAN GOGH A Self Portrait – Letters revealing his life as a painter, selected by W.H. AUDEN; New York Graphic Society, Greenwich, Connecticut, Library of Congress, Printed in Holland 1961)