Снежана Пантелиќ-Вујаниќ – Марија Чукановиќ-Каравидиќ: СОЦИОЛОГИЈА

ДЕСЕТА ГЛАВА

ЕЛИТА И МАСА

10.2.1.

ВОДАЧ

...

Со харизматичните личности поврзани се тнр. „авторитарни личности“. Адорно авторитарната личност ја дефинирал како садомазохистичка личност, која му се восхитува на авторитетот, склона е кон потчинување, но истовремено и самата пожелува да стане авторитет. Авторитарната личност е склона кон крута поделба на околината на пријатели и непријатели, инсистира на традициионални вредности (конвенционалност) и не поднесува повеќезначност. На сите облици на авторитарно мислење заедничко им е сфаќањето дека животот е обусловен од сили кои се вон дометот на умот и акцијата на поединецот. Среќата се сведува на потчинување на овие сили, па затоа кај авторитарните личности е силно развиено чувството за должност и спремност... Најголема доблест на мазохистичкиот карактер е безусловната послушност; не-самоодреденоста на судбината, туку подвргнувањето на судбата без остаток се сфаќа како хероизам. Оваа мазохистичка црта се дополнува со садистичка, односно со тежнеење за потчинување на послабите. Со овие особини се поврзани и други: агресивност, деструктивност, ригидност, конвенционалност, нетолеранција, цинизам и сл.

Авторитарните личности најчесто се од средните социјални слоеви. Во кризните периоди можат да доведат до фашизам, тероризам и други општествено деструктивни појави.

 

10.3.

ТАЈНИ ДРУШТВА

 

Историјата евидентирала бројни примери на затворени елитни групи. Тајното и ексклузивно поврзување на поединци во тајни друштва подразбира минимум заеднички интереси, строга селекција во приемот на нови членови, ритуални обреди, религиозност и митологија, и др. Тајните друштва, како облик на поврзивање на одбрани поединци врз база на посебни мерила за вредност, се едно од обележјата и на современото општество.

Од првите цивилизации до денес, тајните здруженија се формираат внатре во секое општество. Некои од сегашните го „влечат“ своето потекло од дамнешното минато.

Се смета дека Питагорината школа е едно од првите облици на тајно, аристократско-интелектуално здружување кое го поттикнало формирањето на масоните. Братството на Ружин крст – розенкројцерите, ја негувало тајната на мистичната мудрост. Темпларите, од првобитниот религиозен ред, прераснале во моќна и богата елитна организација во Европа, чие богатство се проценувало на околу дванаесет милијарди денешни франци, и располагале со 10,000 замоци: редот е и денес активен.

Тајните друштва не се потемелно социлошки анализирани, па за таа општествена појава може да се „заклучува“ врз база на информациите кои самите тие здруженија ги пласираат во јавност. Оваа околност произлегува и од научната воздржаност поради „почитувањето“ на мистичниот карактер на овие здруженија. Според достапните податоци, основните обележја на тајните друштва би биле: тајност на примањето, собирањето и делувањето, мистичност на ритуалнот и на мисијата за здружување, елитниот избор на членови во зависност од целите на друштвото, доброволна оданост кон припадништвото на друштвото, идентификација на личните и групни интереси, правната и политичка нелегалност на интересите и целите, меѓународна, национална и глобална поврзаност, строги правила и начела на делување, кои се содржани во кодексите и друго.

Под тајна се подразбира збирка од факти, т.е. податоци, кои припадници на поширока или потесна социјална група ја задржуваат за себе, и ја „кријат“ од другите и од јавноста, со цел заштита и остварување на одредени интереси.

Тајната потекнува од таење, тоест од сокривање, но и од издвојување. Колку повеќе е изразена општествената слоевитост и разгранатост, толку повеќе е присутна тајноста; колку повеќе општеството е тоталитарно – толку е поголема поединечната потреба за тајни здружувања. Во таа смисла, капиталистичките општествени односи поради својата раслоеност, се посебно погодни за формирање и делување на тајни друштва, како и за нивно обновување.

Тајната може да биде помалку или повеќе значајна, во завистност од тоа кои факти се кријат и со  која цел. Со оглед на тоа дека со тајната секогаш се штитат одределни интереси, тајната може да биде лична, приватна, групна, деловна, стопанска, воена, политичка, службена, државна и друго. Во тајни друштва во горенаведената смила, не припаѓат здруженијата со кои се штити или реализира некоја државна тајна, како што се тајните полиции на државите, чија цел е заштита на државниот интерес од разни видови политички криминал (внатрешен и надворешен).

Познато е, на пример, дека Ротари клубот (Rotary International) е званично основан 1905 год. во Чикаго како меѓународна организација на Ротари клубови. На VI конгрес на оваа организација (1915) во Сан Франциско, се усвоени единаесет основни начела на оваа организација и нејзината основна цел е „Идеалот на дружење како основа на секоја честита дејност“, а особено за:

1. негување лични односи, познанства и пријателства заради зголемување на можностите за служење на општите интереси;

2. поставување високи етички мерила во професијата и функцијата, признавање на вредноста на секое корисно занимање, како и настојување на сите ротаријанци да „служат“ на добробитта на човечкото општество;

3. идеалот на служење во личниот, деловниот и јавниот живот на секој ротаријанец;

4. унапредување на меѓународното спогодување, добрата воља и мирот по пат на светска другарска заедница на луѓе со професија и функција, обединети во идеалот на служење.

Најпознато тајно друштво се масоните, познати и како „слободни ѕидари“. Постанокот на масоните како и нивните цели се обвиени со велот на тајна и мистика. Својата дејност ја обавуваат во рамки на „ложи“ – тајни или полутајни организации, меѓународно поврзани. Тие се предмет на бројни нагаѓања и радозналост на јавноста. Според некои гледишта, масоните имаа пресудно влијание на општеството, како светски тоталитет. Присутни се и спротивни мислења, за ограниченото политичко влијание на масоните, се’ до сфаќањето дека нивното општествено влијание е шпекулација.

Според целите, масонството е идејно-морална организација, која што, по пат на строгите правила на организацијата, преку чувањето на тајна и заемното помагање, се залага за пропагирање на иделите на масонството, како што се: искоренување на порокот, самоусовршување преку спознавањње на сопствените доблести и слабости, правда и единство меѓу сите луѓе и сл. Масонеријата настанала како организација на либералната интелигенција, која што, покрај заедничките интереси и заемното помагање, ја обединувале антиклерикализмот, како и идејата на демократија и законитост. Кон крајот на XIX век, друштвото се интернационализирало, а меѓународната солидарност на масоните станала едно од значајните обележја на движењето.

Меѓународното масонско здружение е основано 1921 год. во Женева. Организацијата ја карактеризира тајност во работењето како традиција, но и како средство за поефикасно остварување на своите цели. Се нагаѓа дека модерната масонерија настанала со Великата ложа на Англија, на денот на Јован Крстител, 24 јуни 1717 год. во Лондон. Од тогаш, масонски ложи никнуваат ширум Европа, Америка и на други континенти.

„Доаѓањето на власт на буржоазијата, формирањето на идеологијата на буржоазијата и реализацијата на нејзината политичка моќ, ама и на нејзините методи на управување со општествениот и државниот живот, како и остварувањето на буржоаските социјални и културни погледи на свет, масонеријата делотворно го подготвува и следи, истовремено возвратно значително влијаејќи на сите политички, социјални и културни облици на буржоаскиот живот, со што станува политички чинител од првостепена важност во сите тие збиднувања. Активноста на масонеријата се одвивала, а и денес се одвива, на политичкото, економското, културното и другите полиња на општественото живеење, па затоа не е лесно да се изведе вистинскиот карактер на организацијата“ (цитат: МАЛА ПОЛИТИЧКА ЕНЦИКЛОПЕДИЈА).

Начелата на слободното ѕидарство е содржано во тнр. Андерсенова книга на конституции, која е недостапна за јавноста, меѓутоа познато е дека, согласно нејзините одредби, целта на организацијата се огледува во моралното и доховното усовршување на поединецот и човештвото воопшто. Еднаквоста, братството и слободата, како основни масонски начела, применети на секој поединечен член, значат висока моралност, благородност, толеранција и борба против човечките слабости и страсти. Поради наведените начела, масонеријата често била предмет на неаргументирани тврдења, како за нејзината врска со социјалистичките револуции од страна на антикомунистичките сфаќања, до нејзините буржоаско – елитни обележја, од страна на социјал-комунистичките движења. Такуѓере се присутни бројни нагаѓања за поединечните истакнати личности од современата историја на кои им е припишувано членство во масонеријата.

Формирањето на тајни друштва е базирано врз изборот на истакнати поединци. Во прашање е посебен вониституционален облик на поврзување на општествената елита, т.е. додатно елитно раслојување на вишите социјални слоеви и нивното подзасилено раздвојување од масите. Тајните друштва би морале да бидат поглавје на темелни социолошки, психолошки и политички анализи. Особено треба да се има предвид фактот дека на владејачките општествени кругови  им одговара толкувањето дека социјалните појави се последица на делувањето на тајни мистични друштва.

 

10.4.

ИНТЕЛИГЕНЦИЈА

 

Интелигенцијата е општествена групација чија што работа е со духовна и творечка содржина. Ја сочинуваа поединци како носители на креативноста во уметноста, достигнувањата во науката, како и оние кои тие творби ги репродуцираат и популаризираат.

Појавата на интелигенцијата како општествено легализирана појава, е поврзана со периодот на обновување на духовните вредности, функции и интелектуалните занимања по распадот на феудалното општество.

Интелигенцијата е поврзана со управувачките и немануелни дејности, како и со слободните професии. Во поширок смисол, интелигенцијата подразбира високо ниво на општо знаење и висок степен на образование. Основните обележја на интелигенцијата како социјална група се: немануелен труд и висок степен на образование.

Со оглед на тоа што основното и средното образование е задолжителен облик на образование во мнозинството современи држави, интелектуалците се поврзуваат со високото, универзитетско образование. Експанзијата на високото образование, како карактеристично обележје на современото општество, покренува бројни расправи за стеснување на поимот интелигенција на елитен круг научници, или на проширување на нејзините рамки на сите високообразовани. Во таа смисла, критериумот на степенот на образование би бил недоволно јасен, така што карактерот и видот на немануелна работа, како духовен и творечки, може да се користи како основно обележје на интелигенцијата.

Интелигенцијата ја одликуваат и други посебни обележја, меѓу кои и е материјалната положба, која е поблиска до владејачките кругови. Општествениот углед со кој интелигенцијата располага не е детерминиран од нејзината материјална положба, туку со нејзината улога во распределбата на општествена моќ, која што е најчесто решавачка. Со духовните креации и со нивното популаризирање, интелигенцијата може да биде иницијатор на општествените промени, но и пропагатор на социјалниот статус кво.

Особеност на интелигенцијата е дека нејзините претставници потекнуваат од различни општествени слоеви, па како социјална група, таа е нестабилна. Во теоријата се забележани сфаќања за интелектуалците кои се карактеризираат со индивидуалност, недисциплина, неодлучност и неспособност за организирање.

Историјата покажува дека умните и духовни луѓе меѓусебно се поврзувале и делувале како група во стара Грција, Египет, Кина и Индија, како и во други антички цивилизации. Античките филозофи, кинеските писатели, индиските брамани и подоцнежните европски калуѓери имале повластена социјална положба преку нивното учество во општественото одлучување и управување.

Во современиот период, интелигенцијата се поврзува со слабеењето на влијанието на црквата и појавата на капитализмот, кога се формираат посебни друштва на „интелектуалци“ во градовите. Во тој период присутни се „мецени“ меѓу благородниците кои ги финансират интелектуалците. Натамошниот развој на капиталистичкото општество овозможил масовност во писменоста, издаваштвото, печатарството, како и развиток на јавното мислење и јавниот политички живот, што ја одредило положбата на интелигенцијата:

1. таа допринела за богат уметнички развој;

2. го условила појавувањето на новите правци во културата и уметноста;

3. формулирала и артикулирала различни општествени вредности;

4. ги развила природните, општествените и техничките науки;

5. допринела за примена на науката и техниката во пракса;

6. влијаела на обликување на политичкиот живот во општесвото;

7. била носител или иницијатор на општествената критика;

 

Критичкиот однос на интелигенцијата спрема постоечкиот општествен ситестем се поистоветува со самата интелигенција и нејзината основна социјална функција. Факт е дека бројни интелектуалци низ историјата, па и денес, се прогонувани поради нивните критички идеи и делувања, но евидентни се и спротивни примери – интелигенцијата да се стопува во легалните облици на политичка доминација.

Во социолошката теорија е присутно прашањето за класното обележје на ионтелигенцијата т.е. дали е интелигенцијата класа и која е структурата и природата на интелигенцијата. Вебер и некои други автори ја определуваат интелигенцијата како  класа. Доколку како битно обележје на класите се прифати нивниот статус во процесот на општествено производство, тогаш интелигинцијата нема обележје на класа, бидејќи основната функција на интелигенцијата е нејзиниот духовен и креативен труд во општеството.

Присутни се и оспорувања на интелигенцијата како социјална група. Гејгер и други сметаат дека интелигенцијата е аморфна општествена групација која потекнува од различни социјални слоеви и која постои само кога нејзините припадници духовно и креативно создават или репродуцираат. Според овие автори, интелигенцијата ги врши духовните и креативните дејности во општеството, со кои социјално себеси се дефинира и се одвојуваа од другите општествени слоеви, поради што претставува јасно уочлив општествен слој. Инаку, интелигенцијата не настапува како социјално единствена и хомогена групација зашто тоа е спротивно на нејзината општествена улога.

Во теоријата е присутна поделбата на интелигенцијата според областите на работењето на: хуманистичка – во која припаѓаат претставницте на општествените науки, културата и уметноста, тоест интелигенција во потесна смисла, и техничка интелигенција – инструментално ориентирана. Поделбата укажува дека само хуманистичката интелигенција поседува смисла за општествени цели и вредности, за разлика од техничката интелигенција која е прагматично ориентирана. Да споменеме дека мнозинскиот дел од авторите на ваквата поделба ја чинат претставници на хуманистичката интелигенција, па и вреднувањето е субјективно.

Идејата за интелигенцијата како владејачки општествен слој датира уште од античкиот период и коинцидира со елитистичките теории за општеството. Платон прв ја формулирал идејата за филозофите како умни и духовни луѓе без лична сопственост и семејство, кои би требало во државата да ја имаат владејачката позиција. Од тој период датира сфаќањето за интелигенцијата како единствена општествена елита која ја сочинуваат поединци од знаење и од култура, племенити и незаинтерсирани за својата материјална добробит. Стара Кина и Индија докажале дека умните луѓе имале владејачки улоги и позиции во тогашното општество.

Меѓу современите сфаќања за интелигенцијата како елита, се издвојуваат сфаќањата на германските социолози Вебер и Манхајм. Посебно се истакнува Манхајмовото сфаќање дека интелигенцијата поседува над-класна социјална позиција, и дека „слободно лебди“ во општествениот простор помеѓу различни спротивставени класи. Интелигенцијата овозможува „натперспективна општествена синтеза“ и непристрасен развиток на општеството и културата, затоа што потекнува од различни социјални слоеви и поседува натпросечно образование. Елитната положба на интелигенцијата, меѓу другото, е обусловен со нејзината рационалност, која ги помирува социјалните тензии и напнатости. Својот непристрасен и рационален став, интелигенцијата им го пренесува на слоевите од коишто потекнала, демек на целокупната структура на општеството.

Во тој контекст Михелс, исто така германски социолог, ја определува интелигенцијата како групировка која се одликува со знаење, рационалност и точно сознание. Чешкиот социолог Блаха ја дефинира интелигенцијата како општесвена група која го продуховува општеството и која има виша мисија, па оттаму нејзините припадници се, морално и психички, социјално супериорни  во однос на мнозинството членови на општеството.

Во последните децении особено е популарна и прифатена теоријата за интелигенцијата на Шумпетер и Маркузе. Според нив, суштината на интелигенцијата е во „повисоката“ критичка мисла, изразувањето на незадоволство и одбивањето на учествува во легалните облици на функционирање на социјалниот систем. Третирајќи ја интелигенцијата како „свест и совест“ на општеството, овие социлози интелигенцијата ја сметаат за разорувачки елемент на општествената структура. Со оглед на тоа дека таа разорувачка функција на интелигенцијата е од духовен, а не стварен карактер, интелигенцијата во современите тоталитарни услови станува резигнирана и нихилистички настроена, па влијае врз осирмашувањето на културниот и севкупниот општествен развој.

Во различните општества и историски периоди интелигенцијата имала различни улоги и карактеристики. По правило, нејзините членови припаѓаат на даден општествен ситем. Меѓутоа, од примерот на буржоаските револуции, се гледа дека таа може да има и револуционерна улога во промената на целокупниот општествен систем. Современата интелигенција ја следи судбината на напредокот на науката и технологијата во општествениот развој, па нејзината критична улога е се’ помала, со одредени исклучоци, а вклопувањето во општиот социјален систем на вредности, што го пропишува легитимната идеологија, е се’ поизразен. Извесната насетена несигурност и нерешителност на интелигенцијата е резултат на бројните нови армии образовани луѓе од средните слоеви, со што нејзината социјална слоевитост се расплинува, а особеностите на групацијата исчезнуваат.

Во современиот период интелигенцијата институционалнно се поврзува со универзитетот, слободните интелектуалци и другите структури кои се носители на научнотехнолошкиот, информатичкиот и вкупниот општествен развој. Наднационалните тенденции во развојот на овие структури (на пр. тнр. Болоњски процес на просторот на европските универзитети) овозможуваа поврзување на националните интелигенции на глобално ниво.

 

10.5.

МАСА – ТОЛПА

 

Терминот „маса“ во социологијата напоредно е формулиран со терминот и категоријата „елита“. Масата, како мултидисциплинарна категорија, е предмет на истражување на социологијата, психологијата, филозофијата, политикологијата, антропологијата и другите науки. Во секојдневниот говор маса е термин со којшто се означува голема група луѓе. Во социолошка смисла, масата е „спротивност на елитата“, она што не е елита, голем број неповрзани лица, општествена групација на која и’ недостига самостојност, автентичност, организираност, творештво и рационално однесување. Слични одредници на масата се дадени во некои енциклопедии, на пример: „агрегат без индивидуално разликување“, „најнизок ниво на групна интеграција“, стопување во НИЕ“.

Околу масата, присутни се различни сфаќања: античко –традиционално, класично, елитистичко – како нова социолошка теорија, марксистичко – елитистичка перспектива, и масификациско – феноменот на масовното општество и култура.

Претставникот на класичниот елитизам Моска ја смета масата за неспособна и неорганизирана толпа, а елитата за организирано малцинство. Поделбата на богати и сиромашни се поклопува со поделбата на елита и маса, т.е. виша класа и народот како толпа. Масата, според Моска, е склона кон подаништво и илузии.

Парето, со своето сфаќање за историското кружење на елитите, масата ја сфаќа како „не-елита“. Масата е „пасивен, некохезивен, нефункционален дел од општесвото, подложен на владеење“. Масата е несамостојна, и претставува средство со помош на кое елитата ја остварува својата цел. Активностите на масата се последица на нејзиното чувство на пониженост, што според Парето, најдобро може да се согледа во социјалистичките револуции и движења.

Современата социологија и’ дава посебно значење на масата, како конститутивен елемент. Денешните маси се синоними за групировки кои немаат или имаат мала општествена моќ, кои немаат јасна перспектива и сфаќања за постојните општествени промени. Масата во основа е „конзумент“, потрошувач и „зависник“ на масовната култура поради што е погодна за социјална манипулација.

Толпата или гомилата го означува негативниот облик на маса, а се дефинира како: вид општествен агрегат, тоест аморфно, привремено и нестабилно множество поединци кои меѓусебно се поврзани со просторот и со психосоцијалната близина, но не и со поинтензивни општествени контакти и заемна комуникација, кое што множество е со карактеристично психичко состојание и специфични, честопати различни, однесување на поединците, во однос на изолираните индивидуални или други збирни однесувања („СОЦИОЛОШКИ ЛЕКСИКОН“).

Во толпата личностите се анонимни, лабаво поврзани, сугестибилни и склони кон имитирање, тоа е тнр. „Ментална зараза“. Особено е изразена сконоста на толпата кон: конформизам, кон вождови и лидери, кон колективни симболи, афективни емоции, смалена одговорност и контрола на однесувањето, како и кон разни облици на агресивност и рамнодушност.

...

(др. Снежана Пантелиќ-Вујаниќ – др. Марија Чукановиќ-Каравидиќ: СОЦИОЛОГИЈА, Универзитет за Пословни инженеринг и Менаџмент; Бања Лука – 2014 год.)

 

Војводата Де Сен – Симон: МЕМОАРИ

Луј де Рувроа, Херцог де Сен Симон

ВОЕНИ ОЗБОРУВАЊА И ДВОРСКИ ОГОВАРАЊА

1710 – 1714

Chapter IV

Villars in Flanders. –His reports of the wretched state of the Army badly received. –His alarm. –He is accused of missing a chance of victory. –Berwick send to report. –He insists on reward beforehand. –A peerage settled on his second son. –He chooses a ridiculous title Duke of Fitz-James. –His reception in Parliament. –Unpleasant remarks about bastards. –Caumartin’s want of tact. –Consecration of the new chapel. –Death of Maddame de la Valiere. –Insulting remark of Villars about the Duchess of Burgundy’s ladies. –Heudicourt reports it. –Anger of Villars, who attacks Heudicourt publicly. –The “good little man”. –Ravignan captures a valuable convoy near Ypres. –Loss of Aire and St. Venant. –Cardinal de Bouillon deserts to the enemy. –The King’s anger. –Difficulty of punishing a Cardinal. –Folly of appointing them. –The Duke of Mortemart and his gambling debts. –The Archbishop of Arles translated to Reims. –The Duchess of Berry disgraces herself at a super-party. –Vendome leaves to Spain. –Campaign in that country. –Spaniards defeated at Saragossa. –Allies capture Madrid. –Hostility of the inhabitants. –Madrid evacuated. –Vendome marches on Brihuega. –Stanhope forced to surrender. –Allies defeated at Villaviciosa. –Gerona invested.

…

Very important events took place this year in Spain. In order to understand them it is necessary to bear in mind the preposterous condition of peace proposed by the Allies, the refusal of which caused the rupture of the shameful negotiations at Gertruydenberg. Philip V was now left to his own resources, weak as they were; for it was as much as France could do to defend herself, and peace was becoming so necessary to us that our King, to conciliate the Allies, was careful to avoid any appearance of helping Spain. For this reason he even left it be understood that Madame des Ursins was about to be recalled; and she herself professed to be making her preparations for departure in a month or six weeks. I do not believe, however, that either she or Catholic Majesties took this announcement very seriously; at any rate, nothing came of it.

The Spanish Government was in great need of a good General, and repeatedly asked for Vendome’s services; but, for the reasons already mentioned, the King would not allow him to go. Towards the end of March the King of Spain left Madrid to put himself at the head of his Army in Aragon, which was commanded by Viladarias, one of their best Generals; a brave and experienced officer, but advanced in years. He obtained some trifling successes at the opening of the campaign; but Staremberg, who had been ill, recovered more quickly that had been expected, and, drawing his forces together, attacked the King’s army and drove it back to Saragossa. The loss on our side was not great, amounting only about 1,000 men; the enemy also lost rather heavily in proportion; but there was much disorder, and the moral effect of the defeat was serious. All the blame was attributed to Viladarias, who was accused of recklessness and negligence, and he was superseded the Marquis de Bay. This bad news reached the King about he beginning of August, coupled with renewed entreaties for Vendome; and, as the negotiations at Gertruydenberg were by this time broken off, the King consented to let him go.

Vendome arrived at Versailles on the 19^th of August. M. du Maine had, by the Madame de Maintenon’s intercession, arranged that he should have an interview with the Duchess of Burgundy; for, as he was going to Spain at the express request by the King and the Queen – her sister, it would have been very unpleasant for him to be refused permission to see her before starting. Accordingly, the Duke du Maine conducted him to her toilette, which happened that day to be more numerously attended than usual, both by men and ladies. The Duchess of Burgundy rose when they entered, as she did for Princes of the Blood and all Dukes and Duchess; but after this first act of courtesy, which could not be refused, she, who cared little about her dress, and whose eyes and tongue as a rule were never still for a moment – at her toilette, or anywhere else – fixed her eyes on her looking-glass and said not a single word to anyone. M. du Maine and M. du Vendome stood close by her side, looking much disconcerted; nobody came up to them, nobody spoke to them, but all eyes were turned at their direction.

They remained in this situation for nearly ten minutes, after which they could stand no

longer and quietly retired. This reception was not sufficiently agreeable to encourage Vendome  to ask for a farewell audience, which would have been doubly mbarrassing because he would have to kiss the Duchess of Burgundy, like all Princess, Dukes and Marshals of France on their departure for, or arrival from, a campaign or long journey. Perhaps he feared the unheard-of affront of refusal; however that may be, he was satisfied with hist first experience, and did not take leave of her. Next day he had audience of the King, and left for Paris after dinner. He had only spent 24 hours there since his marriage; Madame de Vendome had not been at Anet, where he passed all his time; so they had much opportunity for making each other’s acquaintance. The Duke of Burgundy treated Vendome with civility during his stay at Versailles; that is to say, he treated him far too well.

In the meantime Staremberg pushed his advance; he attacked the Spanish army almost under the walls of Saragossa, and totally defeated it. Bay, on assuming the command, had found his men completely demoralized; the infantry, which consisted almost entirely of militia, threw down their arms and fled on the first onset. The cavalry did rather better, but the battle was soon over; the whole of the artillery was lost, and the rout was complete. This misfortune happened on the 19^th of August; Vendome heard the news while on his way, and, after his usual fashion, thought it advisable to let things take their own course for a while before he intervened in person; he therefore lingered at Bayonne till the middle of September.

The Archduke joined Staremberg’s army immediately after the battle, and a warm debate took place in his presence as to the best means of profiting by the victory. Stanhope was for marching straight to Madrid and proclaiming Archduke King of Spain, which he taught would strike terror into the whole country. Staremberg admitted that this proposal had some specious advantages, but held that, from a military point of view, the occupation of Madrid was not only useless but dangerous. He proposed to leave a small force in Aragon, sufficient to keep the beaten army in check, and with his main body return to the Portuguese frontier and overwhelm the small army left there by Bay under the Marquis de Richebourg. From this base he intended to advance to the conquest of the central provinces, keeping within easy reach of the seaports. If this advice had been followed the ruin of Philip V would probably have been rendered complete; for the country would have been conquered foot by foot, leaving him no way of retreat except by Bayonne. But Stanhope, who commanded the English and Dutch troops, without which the army was worthless, threatened to withdraw them if his advice was not followed, declaring that the orders of Sovereign were to march on Madrid in preference to any other object. Staremberg had to give way; and the Allies proceeded to put into execution a project which struck terror into the Court of Spain, but eventually proved the salvation of Philip V.

Madrid was indefensible, and the Court had to leave the capital for the second time and take refuge in Valladolid. All classes in Spain vied with each other in showing their fidelity to the Sovereigns; the poorest gave what money they had, and stripped themselves to send provisions to the troops. The Queen sold all her jewels; and, to encourage the zeal of her subjects, received the most trifling presents of money with affectionate and gracious thanks; for she knew that, small as they were, they were great in proportion to the means of the givers. She won all hearts by her courageous and gracious conduct, and the devotion of the people to her was of no small advantage in this desperate extremity.

In the meantime the Archduke entered Madrid in triumph; but he found the city half deserted by its inhabitants, and was welcomed with no signs of joy. Staremberg was careful to maintain strict discipline; no damage was done to the town, and it was hoped that the ill-will of the surrounding country might be overcome by clemency and conciliation. But the army was starving; neither treats nor money could procure food or forage; not a Castilian but would have himself considered dishonored if he had sold anything to the enemy, or even left it where it could be taken. After an occupation of not more than ten or twelve days the Archduke was forced to evacuate Madrid and retreat to Toledo. Nothing was carried out by the enemy except some tapestry belonging to the King, which Stanhope was not ashamed to appropriate – an act which was blamed by his own friends. Before very long he had the additional shame of being forced to give it up again.

Vendome arrived at Valladolid on the 20^th of September, and was agreeably surprised to find Spanish affairs in a better state than have possibly could be expected after such a disaster. Thanks to the fidelity and devotion of his subjects, Philip V found himself in a very short time at the head of 12,000 or 15,000 men, well clad and well armed, with abundance of money and provisions; while the enemy, after their brief triumph at Madrid, were in want of everything, retreating through a hostile country, where the inhabitants not only burnt their property rather than let it fall into their hands, but murdered all stragglers, even with 500 yards of the main body. The King of Spain left his army for a few days, and went to Madrid, where he was received with indescribable joy. The streets were filled with such prodigious crowds that it took him three hours to go from the church of Notre Dame d’Atoche to the palace. The city made him a present of 20,000 pistoles.

During his brief stay there he did a thing almost unprecedented in Spain, which have great pleasure to the public: he went to visit the aged Marquise de Mansera, who had stubbornly refused to take the oath of allegiance to the Archduke. He had comleted his 100^th year, and nearly died of joy at this mark of esteem from his Sovereign. The King discussed his plans for the future with him; embraced him when they parted, and would not allow him to rise from his chair. I believe it is an only instance of a visit paid to a subject by a King since Philip II went to see a famous Duke of Alba, then on his deathbed; who, when he saw him enter, merely remarked that it was too late, and, turning on his side, refused to say another word. On the fourth day after his arrival at Madrid the King returned to Vendome and his army.

Vendome’s plan was to withdraw the small army left by Bay in Estremadura and effect a junction with it, with which object he made a number of bold and skillful movements. Staremberg, no longer embarrassed by the presence of  the Archduke, was endeavoring not only to prevent this junction, but to bring up his own detached troops from Estremadura. With this object he threw Stanhope, with a strong garrison of English and Dutch troops into Brihuega, a small fortified town with a strong citadel, which Vendome must take before he could unite his troops. Staremberg had served against Vendome before, and knew his habits; he thought he could deceive him into thinking that Stanhope had been rashly placed in an isolated position where he could be crushed before support could reach him. In this he succeeded perfectly; Vendome threw himself upon Brihuega, and was very much astonished to find that, instead weak detachment, he had to deal with a strong body of troops in a fortified place. A retreat, however, would have discouraged his troops, and might not perhaps have been a very easy operation; so he gave orders for the attack. Two assaults were maid and failed, when the news came that Staremberg was advancing with 5,000 men; in reality he had nearly double that number.

Vendome was now in extremely perilous position; but the die was cast, and he determined to stake the fate of the Spanish Crown upon a third assault, while he himself, with the King of Spain, led the whole of his cavalry, and such other forces as could be spared, to meet Staremberg. Fortunately the last assault was completely successful; the town was carried after a desperate resistance, and though the garrison withdrew into the citadel, it was immediately surrendered. Among the prisoners of war was Stanhope himself, Generals Carpenter and Wills, and two Brigadiers; the whole of the enemy’s artillery and baggage fell into the hands of the assailants. It was here that Stanhope had to disgorge the tapestry that which he had carried of from the King of Spain’s palace at Madrid.

While the capitulation was being arranged, repeated reports arrived of Staremberg’s advance; and it was necessary to conceal the news from the enemy, who might have held out in the citadel, had they known that support was so near at hand. Next morning Vendome was in a difficulty, for it was necessary to march off the capture garrison under a very strong escort, and at the same time to send every available men to meet Staremberg, who was by this time close at hand. However, the prisoners were safely disposed of, and Vendome drew up his forces in a plain near Villaviciosa. The battle began late in the afternoon by a charge of cavalry which broke enemy’s left and captured a battery; but another attack on their right was not so successful; our cavalry was repulsed by their infantry, and driven back on the reserves consisted of the Walloon Guards, who had just come up from Brihuega, the prisoners having been safely removed; they charged the enemy in their turn, and drove them back vigorously. But in the meantime, the Spanish centre had given way, and there was great confusion. Vendome was o much alarmed that he issued orders for a retreat to Torija, and himself retired in that direction with the King of Spain. While they were on their way, news arrived that Mahony and the Marquise de Valdecanas had made a vigorous charge on the enemy’s infantry, captured many prisoners and guns, and were now in possession of the battlefield. These welcome and unexpected tidings caused Vendome and the King of Spain to retrace their steps, with the troops they had taken with them; and, as it was now dark, they bivouacked on the heights of Brihuega. When day broke, all that was to be seen of the enemy was five or six battalions, and a few squadrons of cavalry, which had remained on the battle-field not knowing which way to in the darkness. They gave way at once, abandoning twenty guns, two mortars, and all their wounded. A vigorous pursuit was instituted, and many prisoners brought in; but Staremberg, with his main body, had too long a start, and effected his retreat in good order. He lost all his baggage, however, and most of his ammunition.

One shudders to think how near to the verge of ruin the fortunes of the Spanish monarchy were brought on this occasion by the rashness and negligence of Vendome. Instead of saving up the forces so miraculously provided for him, and proceeding, cautiously and by degrees, to restore the situation, he chose to stake all on a single throw of the dice, and his carelessness let him straight into the trap prepared for him. Thinking he had to deal with a weak, isolated outpost, he found, when it was too late for retreat, that he had run his head against a strong fortified post, commanded by the enemy’s second General; and while the assault was proceeding, had to prepare for a second battle against the relieving force of Staremberg. Defeat in either case meant irretrievable ruin to the Spanish monarchy, and very possible the capture of the King in person. By the most wonderful good fortune, Brihuega was carried at the third attempt, and the battle of Villaviciosa was won; but Vendome had nothing to do with it. The hero who had protested so loudly against the unavoidable retreat from Oudenarde was the first to leave the field in Villaviciosa, taking with him all the troops he could lay his hand on; his keen eye, so much vaunted by his admirers, was clouded on this occasion; he saw only the confusion in his centre, and did not perceive that both his wings were carrying all before them; and it was not till he reached Torija that he heard he had won the battle. It was this ill-time retreat which gave Staremberg time to withdraw in good order, and prevented him from being crushed altogether. Such were the exploits of this great warrior, and the first proofs of his capacity in the country which had so urgently requested his services!

As soon as the King of Spain had returned with Vendome to the battle-filed, and success was no longer doubtful, a courier was dispatched to the Queen, whose mortal anxiety was turned into the liveliest joy. She instantly went out on foot into the streets of Vittoria where she was received with acclamations; and the news of the victory was greeted with transports of delight throughout Spain, especially in Madrid.

…

(WAR AND COURT GOSSIP 1710-1714 “MEMOIRS OF THE DUKE SAINT-SIMON”, Volume IV; New York BRENTANO’S)

 

АНДЖЕЈ КУСЊЕВИЧ: На пат за Коринт

„...ponekad nam neka veoma cudna cinjenica otkriva komadic necega pod maskom. Ali, ne mozemo nikad da budemo sigurni da li je to lice ili nesto sasvim drugo.“

Ст. Ј. Виткјевич

ВТОРА СТРАНА

...Го победував Јевхен и Јевхен мене, постигнувајќи двостраност и полнотија, заради тоа што радоста од моите порази, со оглед на фактот дека тоа навистина беше негова радост и тој со неа се насладуваше (демек, преку мене во него), стануваше мое обострано доживување.

Посматрањето на светот како низ стакло на аквариум, ми даваше чувство на независност, недостапност на мојата теорија, кралство со кое само јас владеев. Паркот стануваше мој сопствен свет, земја на која нешто што се делеше – значи моја земја. Се склопуваа сојузи и лиги, се менуваа граници, се водеа триесетгодишни војни и стогодишни ратови за тревник, за цветник или за дел од некоја сенковита алеја, како и за некакви провинции и утврдени замоци. Тоа траеше со години, со епохи, со векови, скратени на неколку месеци распуст. Јас соборував од власт стари владетели и на нивно место поставував нови, И јас, такуѓере, одлучував за менување на границите и на обичаите, за судбините на цели народи и држави, воздигнувајќи ги кон слава и моќ, или туркајќи ги во ништожност и непостоење. Личната географија на мојот свет (земјите и државите, ама и витешките добра, градовите и селата: кртичњаците, пенушките обраснати со трева, ем нерамните земјишта и жбунови во разни облици) се овековечи во моето сеќавање, останувајќи засекогаш жива и важечка. На скверовите на странските градови барав облици и сличности со овие краишта кои ги нарекував Први Краини и кои без тешкотии ги идентификував со моите земји и моите области. Еве го замокот на кнезот Гунруд, а таму потаки – оној издолжениот цветник – па тоа е мојата Кандиганија – пронајдена во својата најчиста и непроменлива форма, во Париз, Виена или Верона. Идејќи за прв пат по незнајна улица, во странски град, влегував во добро познати краеви. Ги препознавав по деталите, познати само на мене. Го носев во себе тој сопствен, непроменлив свет на личности, облици, мириси и звуци, избавен (без било какво старателство од моја страна - тоа се случуваше самостојно, често наметливо и неугодно, како за инает на мене) секогаш будно, испреплетено со фантазии што дополнуваа цели области, кои не постојат и кои можеби неикогаш не ни постоеле. Хибриди, конгломерати со вистински и видоизменети слики кои предизвикуваа верижни реакции од асоцијации.

Така на пример, арената во Верона по која што галопираше Герда, преоблечена во костим на cow-girl, ме потсетуваше на коњичката школа покрај запрежната штала во мојот Суводол, која впрочем, во времето на моите сеќавања, повеќе не ни постоеше, ами беше вештачки реконструирана врз база на приказните што ги имав чуено во детството. Стануваше збор за јавачките вежби на еден од моите вујковци, браќа на мајка ми, коишто уште пред онаа Војна, во времето кое што го знаев замо од легендите, доаѓаа на одмор во нашето село. Некој таа школа во мое присуство ја имаше наречено (иронично, а можеби и нежно): Dragonerritschule (затоа што вујко ми некогаш имал служено во Драгоните), место кое што не можеше точно ни да се определи, бидејќи беше обраснато со трева и покриено со слоеви опиљак, а се наоѓаше веднаш до коларската работилница. Ете, одново се создаде Диоклецијановата палата, во личноста и преку личноста на Герда, која потекнуваше од Ливадскиот Триаголник, ќерка на стариот глувонем колар Ханс, демек посредно, и преку иверицата што постоеше под неговиот дребонг. Ја запознав и неговата коњичка школа во апстрактна форма, во циркусот „Медрано“ во Париз, а потоа –како некое далечно ехо – на арената во градот Ним. Привидно добивајќи различни форми, опстануваше таа стара и единствена Драгонска коњичка школа, која инаку никогаше ја немав видено, но која го имаше надживеано сопствениот крај.

Од таа доба и во тие краишта, настана моето поимање на мојта личната војска, како специфичен поим по себе или за себе, бидејќи мојата армија, која што де факто беше ничија, беше упатувана на ралични правци, а јас преоѓав час на една, час на друга страна, како некој надреден фактор, кој се ангажира за сосема различни интереси, тоест не се ангажира нигде. Во тоа време се обидував дури да напишам една витешка балада по примерот на Ролановите поеми – За Матео ван Гоорн-Офицерот на Ничиите Војски. Името на овој витез го позајмив од каталогот за цветно семе и луковици холандски лалиња.

На тој начин, подоцнежниот назив „Олиа“ од рекламата на популарните средства за контрацепција (за кои тогаш не знаев, ниту пак претпоставував дека постојат), обележен со знак прашалник и три точки, со таинствената скратеница гум..., требаше да одигра значајна улога во мојата лична митологија. Силуетата на хусарот која салутира, наконтено сукајќи си го мустаќот, а која постојано ја следеше Ола, ме потсетуваше на огнената, а едновремено и оперетска војска, на имињата кои звучеа доста унгарски, како и на личноста и доживувањата на Аурелија од Замокот на Планината. Овој хусар непрестајно покоруваше, освојуваше и заведуваше, завладувајќи со светот на оперетата и со задкулисието на ѓаволот, влегувајќи победнички на подиумите, во Орфеуми и Колосеуми, кои што ме довикуваа кон себе. Ја водеше Ола за рака, како симбол на тоа што подлегнува, на тоа што се освојува и такуѓере на тоа што се подведува. Во натамошните етапи служеше како водич, чичероне, всушност како цртица и недореченост (овој знак прашалник со три точки кои означуваа дискретност, двосмисленост и задкулисаност на некои нешта, и кои се трудеа да ги сокријат од мене, покажувајќи ги во неглиже – црно и чипкано – demi-monde…), штом Ола (која што ја нарекуваа и госпоѓица Ола, кога добиваше оперетски форми на прва, наивна или живахна...) почна да се појавува во најразлични комбинации и варијанти, додека ја бркаше хусарот, кој пак, рекламирајќи ја, со нејзино посредство ја докажуваше своја машкост.

Долго ми изгледаше дека сум сосем осамен и засебен во своето талкање. Дури подоцна станав свесен дека не сум уникат во ниеден поглед. Па, не се служев само јас со системот на Другото Его. Го поседуваа речиси сите, создавајќи сопствен идеал на којшто сакаа да личат и тоа и го постигнуваа со текот на времето, идентификувајќи се со тој идеал некритички и наивно. Јас барем имав сопствен цензор во ликот на неколку двојници со спротивни одлики од мене, кои во опасните мигови, кога запаѓав во нежно самообожување, подметнуваа сопка.

Во загледувањето на симболичните Хусарот и Госпоѓицата Ола, исто така не бев никаков ислучок. Ги имаше мноштво по патиштата кои водат во античкиот Коринт. На тие патишта гледав личности кои во секој поглед беа достојни за почитување, политичари од сите бои и определби, мислители и свештеници, поети и конструктори, педагози и судии, како и јавни обвинители...

 

(Наслов на оригиналот: Andrzej Kusniewic: W DRODZE DO KORYNTU; изд. ПРОСВЕТА – Белград, 1985, стр. 42-44)

 

Саломон Ренак: ОРФЕЈ

A GENERAL HISTORY OF RELIGIONS

CONTENTS

INTRODUCTION

The origin of religions, definitions and general phenomena

Religion and mythology. -Etymology of the word religion. –Religion is a sum of scruples, i.e. of taboos. –Examples of taboos. –Animism. –The theory of primitive revelation. –The theory of imposture. –False ideas of the eighteenth century. –Fetichism. –Fontenelle’s true ideas. –Totemism, a hypertrophy of the social instincts. –Definition of animals. –The sacrifice of the totem. –Alimentary prohibitions. –The Sabbath. –Abstinence. –The codifications and restrictions of taboos by the priesthood. –The progressive secularization of humanity. –Magic and science. –Religions (in) the life of primitive societies. –Explanations of apparent retrogressions. –The future of religions: the necessity of studying their history.

 

CHAPTER I

Egyptians, Babylonians and Syrians

1. The complexity of religious phenomena in Egypt. –Essential traits of the religious evolution. –Expansion of the Egyptian cults. –Animism. –Belief of the future life. –Magic. –Totemism. The religious function of the Pharaohs, priests and ritual. –The myth of Oziris. –The Egyptian cosmogony.

 

2. Babylonia and Assyria. –The code of Hammurabi. –The Babylonian Gods. –Animism. –Cosmogony: The Deluge. –The god Thamuz. –The legends of Ishtar and Gilgamesh. –Ritual, psalms and incantations. –Divination. –The Calendar. –Belief in a future life. –Astrology and Astronomy. –The lasting influence of Babylonian ideas.

 

3. The antiquity of Phoenician civilization. –Gods and goddesses. –The worship of animals, trees and stones. –Baal, Melkart, Eshmun. –Adonis and the Boar. –Sacrifices. –Ideas of a future life and of the creation. –Syrian forms of worship. –Atergatis, the fish and the dove. –Syrian forms of worship at Rome. –The Stone of Mesa.

 

CHAPTER II

Aryans, Hindus and Persians

1. The Aryans and the Aryan tongues. –The diffusion of the European physical type. –Hindu and Persian gods. –The history of India. –Animism and totemism. –The migration of souls and asceticism. –The worship of the dead. –Cosmogonies. –The Deluge. –The Vedas. –Vedic Sacrifice. –The Vedic Gods. –Ritual. –Brahmans and Brahmanas. –Upanishads. –The laws of Manu. –Philosophical systems. –Jainism and Buddhism. –The life of Buddha. –The Buddhic books. –Nirvana. –Buddhism and Christianity. –King Asoka. –Buddhist conquest in Asia. –Lamaism. –Hinduism. –Siva and Vishnu. –Reformers in India. –The Sikhs. –The future of Indian religions.

 

2. Indo-Iranian unity. –Medes and Persians. –The Zendavesta: Zoroaster. –The Magi. –Animism. –The worship of animals and plants. -The conflict of good and evil. –Insistence of ritual purity. –Belief in a future life. –The weighing of souls. –Fire-worship. –The main features of Mazdaism. –Mithra and the spread of Mithraism in the Roman Empire. –Analogies with Christianity. –Manicheeism. –The Mandeans.

 

CHAPTER III

The Greeks and the Romans

1. Myths and rites. –Aegean and Mycenean religions. –Crete. –The invasion of the Dorians. –Greek anthropomorphism. –Animism. –Personifications. –The worship of the dead. –Belief in a future life. –Totemism. –Metamorphosis. –Orpheus. –Sacrifice of the god. –Acteon, Hippolytus, Phaeton, Prometheus. –Lamentations over the dead gods. –Harvest rites. –Magic. –Hierogamies. –Masquerades. –The influence of works of art on myth. –Sublimated epithets. –Alien gods in Greece. –Greek tolerance; the death of Socrates. –Priests and wizards; oracles. –Incubation. –Sacrifices. –Purifications. –Festivals. –Mysteries.

 

2. Romans and Etruscans. –Greek influences. –Animism. –Multiplicity of gods. –The Lares and Penates. –Personifications. –Fetiches. –Sacred trees and animals. –Taboos. –Secret names. –Magic. –Temples. –The Roman Pantheon; the twelve great gods. –Belief in a future life. –Funeral rites. –Colleges of priests. –Sacrifices. –The Sibbyline books. –Introduction of alien divinities. –The affair of the Bacchanalia. –Introduction of Oriental sacerdotalism. –The religious and nationalist reaction under Augustus; Emperor-Worship. –Babylonian astrology and Roman paganism. –Mysticism.

 

CHAPTER IV

Celts, Germans and Slavs

1. The conquest of the Celts. –The first inhabitants of Gaul. –The art of cave-dwellers; its magical origin. –Bones colored with red ochre. –Dolmens, menchirs and cromlechs. –The worship of the axe. –The rarity of idols. –The worship of mountains, rivers, and trees; the mistletoe. –The worship of animals and the survival of totemism. –The taboo on the spoils of war; the martial taboo. –Esus, Teutates and Taranis. –The Jupiter with the wheel. –Dis pater, the god with the mallet. –Ogmios. –Mothers, or matrons. –Celtic Triads. –Celtic and Roman divinities. –Names and epithets. –Emperor-worship. –Temples. –The Druids and sacrifices. –Belief in a future life. –The decay of Druidism; Druidism in Ireland. –Irish mythology. –Survivals from Celtic religions.

 

2. The religions of the Germans as described by Cesar. –Sun-worship. –The Moon identified with Diana. –The religion of the Germans as described by Tacitus. –The days of the week. –The gods of the Germans. –The worship of Mars, Mercury and Hercules. –Goddesses. –Witches. –Animism. –Sacred animals. –The worship of the horse. –Kings and priests. –Idols. –Irminsul. –Funeral rites. –Iceland and Norway. –The poems of the Scalds and the Runes. –The Edda, poetry and mythology of the Vikings. –The Voluspa; the Twilight of the gods. –Anglo-Saxon and Germanic poems of the Middle Ages.

 

3. The religion of the Slavs as described by Procopius. –The Slav Jupiter. The horse-god. –Many-headed idols. –The god of flocks. –The god Trajan. –The Black God. Nymphs. –The domestic gods. –Sacred trees. –The worship of the dead. –Voracious demons and epidemics.

 

CHAPTER V

Chinese, Japanese, Mongolians, Fins, Africans, Oceanians, and Americans

1. The tolerant spirit of Chinese. –The King, Confucius and Laotse. –Taoism. –Feng-shui. –Optimism and Pessimism.

2. Lack of deep religious feeling in Japan. –Shinto. –Sacred animals. –Temples and ritual. –Belief in a future life. –Buddhism and the Shinto reaction. –Tolerance in Japan.

3. Mongolian Chamanism. –Dualist doctrine. –The ritual use of blood. –Popular Finnish songs.

4. Kaftirs and Negroes. –The religion of the South African natives. –Negro fetichism. –Ancestor-worship and human sacrifices. –Totemism in Africa.

5. Taboos and totemism in Oceania. –Rites of initiation. –Polynesian cosmogony. –Secret rites and societies. –Mana.

6. American totemism. –The Great Manitou. –Mexico. –Toltecs and Aztecs. –Human sacrifices. -–Sun-worship in Peru. –Totemism and magic among Mexicans of today.

 

CHAPTER VI

The Muslims

Arabia before Islam. –Djinns. –Allah and Al-Lat. –Fetiches and totemic sacrifices. –Christians and Jews in Arabia. –The life of Mahomet. –Religious institutions of Islam. –Fatalism. –“Young Turkey”. –Musulman tolerance. –The Schiite schism. –Shiite sects; Sufis. –Secret societies; the Mahdi. –Liberal tendencies. –Freemasonry in Turkey. –Babism in Persia.

 

CHAPTER VII

Hebrews, Israelites, and Jews

Hebrews, Israelites, and Jews. -The mythical character of their primitive history. –The Scriptural Canon; translation  of the Bible. –Inspiration and Concordism. –The moral value of the Old Testament. –Names of the divinity. –The creation and original sin. –Polytheism and Jahvism. –Baal, Sabaoth, Teraphim. –Taboos. –Totems. –Magic. –Eschatology. –Festivals. –The Pentateuch. –The Prophets. –Messianism. –The Psalms, Proverbs, Job. –The Restoration and the end of Jewish independence. –Judaism since the destruction of the Temple.

 

CHAPTER VIII

Christian origins

The Canon of the New Testament. –The orthodox tradition as to the Evangelists. –The conclusions of criticism on this point. –The date of our Gospels. –The synoptical Gospels. –Testimony of Papias. –The composition of synoptical Gospels. –The Fourth Gospel. –The lack of historical authority for the Gospels. –The idea of the Messiah. –The silence of secular writers. –The testimony of Tacitus. –Uncertain chronology of the life of Jesus. –Uncertainty as to his death. –The Docetes. –The Christ of St. Paul. –The supposed fulfillment of prophecies. –The apocryphal Gospels. –The Epistles of St. Paul. –Chronology of St. Paul’s apostolate. –The Catholic Epistles. –The Epistle of St. John and the verse of the “three witnesses”. -The Apocalypse of St. John. –The Apocalypse of St. Peter. –Various Epistles. –The Pastor of Hermas. –The Symbols and the Doctrines of the Apostles. –The Pseudo-Clementine writings. –Simon Magus. –Antichrist.

 

CHAPTER IX

Christianity: From St. Paul to Justinian

First Christian communities. –The preaching of St. Paul. –Particularism and universalism. –The Gnostics. –Organization of the communities. –The gift of tongues or glossary. –The functions of Jewish synagogues. –Persecution of Christians in Rome. –Pliny’s letter to Trajan. –Motives for the persecutions. –The martyrs. –Christian virtues. –Heresies; the influence of the heretics on the Church. –The concentration of the spiritual power. –Montanism. –Persecutions under Decius and Diocletian. –Constantine and the Edict of toleration. –Persecution of pagans by Christians. –The Donatist schism. –Christian Monachism. –Gradual changes in the Church. –Arius and Athanasius; the dogma of the Trinity. –The first murder for error of opinion. –Priscillian. –Monophysite heresy. –The Coptic Church. –St. Augustine and the doctrine of Purgatory. –St. Jerome. –St. Gregory Nazianzen. –St. Basil. –St. John Chrysostom. –St. Ambrose. –The growth of luxury in the Church.

…

(“ORPHEUS – A General History of Religions”, Salomon Reinach, author of “Apollo” etc. изд. New York: G. P. Putnams Sons; London: William Heinemann, 1909)