МИЛО ЛОМПАР: Слобода и Вистина

VI

 

ТРЕЋЕ

У свом чланку На Туциндан 1860, који је у новосадском српском „Дневнику“ објављен 4-тог јануара 1861, Светозар Милетић размиља о последицама одлуке цара Фрање Јосифа од 27-ог децембра 1860, којим су укинути Војводство Србија и Тамишки Банат, и присаједињени Угарској. То је значило враћање Војводине у правни поредак Угарске. Милетић уочава сву драматичност одигране промене, „предани смо Угарском сабору на милост и немилост“ (Светозар Милетић, „О српском пирању“, избор Чедомир Попов, Градска библиотека Нови Сад, 2001, 43 стр.).

Овај прецизан суд, који подразумева тежак пораз српских националних права, Милетић разуме као историјски изазов за борбу у име тих права. „Војводство је у Бечу и Пешти са'рањено, али мислим не у срцима честитих Србаља. И један Србин ако остане, он је народ“. То је наша девиза коју су 110 младих Србаља изрекли – зар смо ми само „дефургерук“. Ово реторско питање погађа у центар политичких и националних права српског народа. Ако он прихвати да претставља само становништво, живаљ без политичког програма, онда нестаје његове националне политичке индивидуалности. Важно је уочити да Милетић употребљава реч „само“, јер то показује да он не искључује грађанску либералну идентификацију. Он укључује у структуру права и обавеза које тражи за српски народ, али не прихвата да се она протегне не целину народне индивидуалности и да уклони легитимна национална права. Тоа значи да он поставља напоредо и грађанска и национална права, да обликује и либералне и националне вредности у истом политичком програму. У складу са ритмовима националне еманципације свих словенских народа у то време, Милетић закључује: „Угарска само федеративно, са политичком супремацијом мађарског народа, постојати може. Сваки је други пут наличан на Бахов систем мај кале немачко-мађарске слободе помазан био. Отуд следи предлог: Срби, будимо себи верни. Против силе и времена никуд накамо, зато будимо стрпљиви. Мађарима не престајемо пружати руку уставно, док нам народно чувство и срце ценити буду. Али свакако будимо уверени да ће доћи и наше време“.

Свест о могућим ризицима, не подлегање диктату времена, али и опажање како оно тренутно не иде у правцу жеља, обијање силе и позивање на истрајност у националној верности, потсећање на уставне садржаје и разумевање отворености историје, као могућности за боље изгледе, претстављају особене мотиве мог схватања српског становишта.

И у чланку писаном поводом одржавања Благовештанског сабора народа српског, 5-ог марта 1861, Светозар Милетић исказује истоветну двострукост своје позиције, која има облик позиције националних либерала. „Ми смо поред свега тога девизу поставили, којој смо верни остали, уставну слободу и народност српску, и ради државног утврђења и осигурања и једне и друге, политично биће народа српског под уставном угарском круном“. Тако он политичку индивидуалност српског народа истовремено везује за његову уставну и грађанску препознатливост и обавезност, либерално начело, и за његову националну потврђеност, национално начело. Да те две ствари морају постојати напоредо показали су протекли догађаји, јер чинили су да „ни грађанско-политичка равноправност није спрам нас обдржавана и чинило се као да је од рођења, од своје народности и свог народа, постао ценом и саме грађанско-политичке једнакости. Закон 1848 постаде за друге народе илузијом, што се политична права и установа тиче, а буздованом, што се језика и народности тиче“.

Он прецизно опажа како се схаватње грађанске једнакости може инструментализовати у правцу однарођавања, као што је то описала Јаел Тамир, и као што је то назначено у „Духу самопорицања“.

 

VII

У опсежној расправи „Источно питање“, која се појавила у десет наставака у новосадском „Српском Дневнику“, од 13 августа до 14 октобра 1863 године, Светозар Милетић је дотакао питање српског националног уједињења, у хоризонту међународне политике. Он је то учинио тако што је издвојио историјски од политичког прегледа положаја европске Турске. Но, оно што обједињавало ова два аспекта Источног питања је његова средишња теза да се у разумевању Источног питања, као Гордијевог чвора Европе, јер је на Дарданелима смештена Сфинга европске политике и равнотеже, ваља ослонити на сазнање о прожимању три основна интереса. То су интереси хришћанских народа на том подручју, интереси околних држава, особито Русије, и интереси европских држава уопште.

У историјском прегледу испољавања руских интереса са чисто руског гледишта, Милетић описује да је освајање Крима у години 1783, било потстицај за турску објаву рата Русији 1787. У аустријско-руском савезу постигнут је прецизан договор: „Русија је у том рату захтевала од Порте да се Бесарабија, Молдавска и Влашка у једно независно кнежевство под хришћанским владаоцем споји. Аустрија је ишла на освајање Босне, Србије, Влашке и Молдавске, остављајући Русији Бесарабију и Бугарску до Балкана.“

Српска национална права нашла су се у подручју аустријских западних интереса. Такво стање ствари донели со и разговори Наполеона са Александром I у 1807 и 1808 години. „По предлогу Наполеона, имала би Бесарабија, Молдавска, Влашка и Бугарска до Балкана Русији, Албанија, Тесалија, острва грчка, онда Мореја звана и Кандија Француској, Босна и Србија Аустрији припасти.

Није многу друкчији био ни предлог Александра Првог. „Русија би имала добити Бугарску, Тракију, заједно са Цариградом и Дарданелима, и с једним делом обале азијске, Аустрија би имала добити Босну, Србију, Маћедонију до мора, са изузетком Солуна, Француска Албанију, Тесалију до Солуна, Грчку, Мореју, Кандију, сва острва архипелага, Кипар, Сирију, Египат.“

Када је пред Наполеонову инвазију Русија склапала Букурешки мир с Турском у години 1812, њен поступак Милетић описује сасвим прецизно. „Русија у овом миру добија земљу до Прута, његовог улива у Дунав, као и Дунава у море. Срби - вели чича Гов, руски војвода у турском рату - били су прве жртве у овог мира.“

У оваквим назнакама, препознајемо да Милетић не посматра Источно питање у сентименталним облицима наше народне и црквене традиције, него у рационалним координатама европске политике. Тако, историјски преглед наставља сазнањем о Акерманском уговору из 1826, у коме су права Србије осигурана. Потом разматра последице уклањања руске доминације у Источном питању, до којих је дошла са њеним поразом у Кримском рату у години 1856, па ју је сменио Концерт европских сила. Тај Концерт је јамчио неповредивост Османске империје, прописивао немешање у случају устанка хришћанских народа у њој, уклонио ексклузивитет у заштити права православних народа који је дотада имала Русија у корист гаранција шест Конгресних сила, захтевао реформе у духу европских начела унутар Турске царевине. Ове реформе су свакако остале мртво слово на папиру.

...

(Мило Ломпар “Слобода и истина - белешке о промени свести”, изд. КАТЕНА МУНДИ; Пирот 2018 год.)

Даниел Хоровиц: РАЃАЊЕТО НА ПРОДАВАЧОТ – Ернест Дихтер и објектите на желби

 

THE BIRTH OF A SALESMAN: ERNEST DICHTER AND THE OBJECTS OF DESIRE

 

DANIEL HOROWITZ

 

Ernest Dichter (1907 – 91), an émigré psychologist influential in the development of  new methods of market research, articulated an unbound optimism about the new consumer culture. Trained as a psychologist in Vienna, after his arrival in the U.S. in 1938 he made handsome living by using Freudian methods to help corporations and nonprofit organizations understand the psyche of American consumers. In the years after World War II, he worked to reshape American identity. In the process, he linked democracy with purchasing, redefined the middle-class women, and asserted that affluence would aid his adopted land in the fight against Communism abroad. In book, in articles, and in thousands of studies carried out for corporations, he promoted a decidedly anti-puritanical vision, as he called into question the wisdom of social critics such as Vance Packard, and John Kenneth Galbraith. With the approach of a salesman who could not easily separate the selling of the self from the selling of his product, Dichter offered a vision of a world filled with consumable goods that were symbols of personal growth and creative self-expression. Yet at moments, he acknowledged that fruits of affluence were not very satisfying. Several of the most influential critics of advertizing – including Packard and Betty Friedan – attacked Dichter’s work. However, they often shared with him a focus on white, middle-class America and a sense that the problems of consumer culture could be solved by self-actualizing humanistic psychology.

 

THE MAKING OF AN EMIGREE, PSYCHOLOGIST, AND SALESMAN

 

Dichter came to maturity under inauspicious conditions, in the household racked by poverty and in a nation traumatized by events stretching from the outbreak of World War I in 1914 to the invasion of Germany in 1938. Born in Vienna on August 14 1907, ha was the oldest of three sons of William and Mathilde Dichter. His father was “a small itinerant businessman” who sold sewing accessories and textiles. Dichter considered him “a spectacularly unsuccessful salesman”, someone of whom he was “ashamed”, whom he could neither “look up to” nor tear down since “he was never high enough up for that”. In contrast, being the first born, Dichter remembered, entitled him “to the special love and concern” of his mother. Dichter’s relationship with his mother was particularly intense; as he noted in his autobiography, to her he was simultaneously “husband, lover, and son”. His father often referred to his mother as a shickse. From the only Jewish family in the small village, his son recalled “she neither looked, nor acted Jewish and was unfamiliar with most Jewish rituals”. She thus stood in contrast with a “father desperately attempting to act Jewish”.

Many in Vienna, among them, had felt the pre-1914 years were idyllic, but Dichter’s immediate family had not experienced that world as particularly beneficent, filled as it was for them with economic uncertainty and social disruption and not with experiences that revolved around the world of Ringstrasse, Arnold Schoenberg, Sigmund Freud, Ludwig Wittgenstein, Oskar Kokoschka, and Gustav Klimt. Though there was assimilation and wealth among his father’s relatives and evidence of downward mobility in his immediate family, young Dichter faced poverty at least well into his teens. When his father was in the Austrian army in World War I, Dichter’s mother fended off starvation by exchanging a treasured mirror or painting on the black market for flour, mixing it with straw to make barely edible bread. To provide fuel, Dichter and his brothers stole coal and cut down trees in a park. Toward the end of World War I, his parents sent him off to Holland for a year where he become seriously ill with a kidney disease.

When he returned in Vienna in 1919, Dichter rejoined a family that continued to go from crisis to crisis. Because his father had difficulty providing, his family starved on occasion, with “nothing to eat in three days in a row”. The family was always in debt. Things were especially rough during and after World War I, when his father, who earned money only from commissions, often had no income. Ernest Dichter left school at age 14 to help support his family, working first as a secretary and then, from 1924 to 1927, as a sales clerk, sign painter, and window decorator at his uncle’s department store in Vienna, one with 40-50 employees. In his father’s brother, Dichter found what his father did not offer: a man to look up to, someone who encouraged his ambition and his fascination with new ideas about merchandising, some of which his uncle brought back from a trip to the United States. Eager to experiment in developing a sound system for his uncle’s store, Ernest Dichter drew on information in an American magazine and flooded the store with music, “bringing a new atmosphere into the cold commercial display of merchandise”. Dichter was thus able to satisfy his father’s insistence that his son earns money and contribute it to the household, turning himself into the provider that his father could not be. Both of his brothers, who were further left than their older brother, considered it “demeaning” for him to work within the capitalistic system, even though he was the family’s primary breadwinner. It was also in the department store that his uncle had unintentionally – Ernest later wrote – provided “objects” for his nephew’s “sexual training course”. On company time, he had sexual experiences with a female employee. “Since all this exploitation had to be carried out somewhat hurriedly,” Dichter recalled of a time he was about 17, he and his partner had to be “very inventive” as they “stood up behind rows of kitchen utensils and sundry china ware, glasses, and, around Christmas time, behind dolls and electric trains, waiting to be given a place in the visible shelves at the front of the store”.

Poverty and ethnicity shaped Dichter’s identity. “I was an outcast” and “always dissatisfied with myself,” Dichter remarked retrospectively. He ascribed these feelings to a number of factors. Living around well-to-do, fashionable friends, and relatives, he had to wear second-hand clothes until well into his teens. He was a red head, something that marked him as a different among Jews and but not an outcast among Gentiles. Indeed, when Austrian Brown Shirts sought out Jews, they usually left Dichter alone “after a searching look”. However, as a young man he faced the ordeal of a weekly shower where he “tried to hide what I considered my deformity,” his circumcised penis, as it involved “a public declaration of my ethnic ties”.

All of these experiences of his youth shaped Dichter’s career and his ides. Being poor and Jewish helped self-doubt turn into self-criticism. He “watched continuosly to see whether people” around him would discover how insecure he was. For the rest of his life, he had nightmares of poverty and starvation. “Don’t ever lose your insecurity,” a friend told Dichter after World War II, “it is the secret of your success. Because you yourself are insecure, you can understand other people and discover what makes them tick”. To Dichter, being different made him compensate “by becoming ‘outstanding’ in a positive way”. His experiences helped shape the characteristic features of his ideology which emphasized creative discontent, the pleasure of goods, and the desire for security. From his father’s failure as a salesman emerged his own success as one. In his uncle’s department store Dichter first learned about selling, the presentation of merchandise, and the connection between sexuality and consumer goods. From the tragedies of World War I and the sweep of fascism across Europe, he molded a vision of an America where democracy and consumer culture were inseparable. His hunger helped engender in him a drive for success and an insatiable love of consumer goods.

…

РАНД КОРПОРЕЈШН: Војна меѓу Соединетите Американски Држави и Народна Република Кина

 WAR WITH CHINA

Thinking Through the Unthinkable

Published by the RAND Corporation 2016

www,rand.org

...

Константин Косев: КНЕЗ БИЗМАРК – Создавачот на модерна Германија

АКУТНА КРИЗА ВО ФРАНЦУСКО-ГЕРМАНСКИТЕ ОДНОСИ 1874 – 1875

...

Во 1873 г. во Париз доаѓа на власт нова влада на чело со претседателот Мак Махон. Макар што е републиканска, таа се карактеризира со својата десничарска ориентација. Активна роља во неа започнува да игра војводата Деказ, приврзаник на идејата за зближување со Русија. Тој набележува подробен конкретен план за привлекување на Горчаков на француска страна. Планот предвидува некои невообичаени дејствија кои што ја натфрлаат, за она време, општоприфатената дипломатска практика, прибегнувајќи кон методите на шпионажа.

Францускиот премиер дук де Брои го одобрува планот на Деказ, след кое што се пристапува кон негово исполнение. Самиот план се сведува на следното: Французите научиле дека Горчаков мошне често го посетува ресортот Интерлакен во Швајцарија, каде што тајно се среќавал со една дама – грофица, блиска до француските владејачки кругови. Решавајќи да се исползува од тоа опстојателство, де Брои во присуство на Деказ, му наредува на францускиот дипломат Шодорди да се појави в Интерлакен во исто време кога е таму Горчаков, за да установи потесен контакт со рускиот министер на пријателска основа и да го прерасположи во духот на француската кауза. Веднага се пристапило кон исполнување на планот.

Во првите денови на август 1973 г. Шодорди се појавува во Швајцарија, каде во текот на 15 дни насамо беседи со Горчаков. Мисијата на Шодорди изгледа обеќавачка. Поттикнат од тоа, през јануари 1874 г. Деказ, кој во меѓувреме ја зазел функцијата министер за надворешни работи, го назначува Шодорди за амбасадор во Берн, за овој и понатаму да има можности за средби со рускиот канцелар. Истата година, Горчаков неколкупати го посетува Интерлакен и секој пат се среќава со Шодорди. На тој начин, француската дипломатија методично и целесообразно делува врз раководителот на руската надворешна политика во духот на француските цели и интереси. Тактичката задача на мисијата на Шодорди е да го поттикне руското ушравителство кон официјални стапки и дејствија во заштита на Франција и на тој начин да посее подозренија и недоразбирања во руско-германските односи. На пример, во оваа смисла ги толкува усилбите на француската дипломатија грофот Андраши:

„Франција сега – пишува тој во едно писмо до австро-унгарскиот амбасадор во Берлин – се грижи со сите возможни средства да ја предизвика и натера Русија јавно да застане на нејзина страна во франко-германскиот конфликт како заштитник на европскиот мир. Инсценировката на една демонстративна посредничка роља на цар Александар II неизбежно би предизвикала помрачување во руско-германските односи. На тој начи, во крајна сметка, француската влада има за цел да ја оттргне Русија од Германија и да ја привлече кон себе си“.

Усилбите на француската дипломатија не остануваат без резултат. Пред францускиот амбасадор во Петербург Горчаков споделува оти, во последно време, руско-германските односи започнала за заладуваат. Причината се должела на недвосмилено изразениот руски став во Берлин дека Русија нема да допушти нов германски напад врз Франција. Многу наскоро, француското правителство и на дело добива официјална руска поткрепа. В почетокот на 1874 г. франко-германскиот конфликт одеднаш реско ќе се заостри. По повод повиците на францускиот бискуп од Нанси за враќање на Алзас и Лотарингија во границите на на Франција, Бизмарк приредува жестоко масивна кампања во печатот, подготвувајќи почва за нова војна со Франција. Во Германија почнуваат засилени воени подготовки. Рајхстагот одобрува нови воени кредити. Тензијата на франко-германската граница расте со секој изминат ден. Во тој критичен момент, француската власт со очајнички повик се обраќа за помош кон великите сили.

Точно во разгорувањето на оваа политика криза, австро-унгарскиот император Франц Јозеф и неговиот прв министер гроф Андраши се наоѓаат во руската престолнина во званична посета. Горчаков и Андраши му се јавуваат на францускиот амбасадор и даваат официјална декларација од името на Русија и Австро-Унгарија дека ги осудуваат агресивните замисли на германското правителство. Истовремено, тие го уверуваат амбасадорот оти нема да допуштат нов разгром на Франција. В истата смисла реагира и Англија. Кралицата Викторија му испраќа на Вилхелм I послание во кое, меѓу другото, се кажува дека германски напад против Франција ќе има „плачовни последствија“. Тоа во Берлин прозвучува како предупредување.

Категоричните позиции на трите велики сили во полза на Франција го принудува Бизмарк да отстапи. Набргу антифранцуската кампања во Германува почнува да стивнува. Оценувајќи ја политичката ситуација после колективниот демарш на силите, Андраши пред францускиот амбасадор во Виена ќе рече: „Јас мислам оти ударот, којшто сакаа да ви го нанесат, засега е париран“.

Реакцијата на силите во врска со франко-германската криза во 1874 г. е мошне индикативна за Бизмарк. Тој е свесен дека, без Русија, Австро-Унгарија никогаш не би се одлучила на таква дрскост – така отворено да и‘ се спротивстави на Германија, а исто така оти англиските закани нема да вредат ни пет пари ако не се синхронизирани со позициите на Петербург и Виена. Јасно е дека главните невољи за Германија идат од страна на руската влада, поточно од нејзиното нежелание како некогаш, безрезерво да ја поткрепат германската политика кон Запад.

Во таква состојба, пред германскиот канцелар возникнува прашањето за политичката рентабилност на Трицарскиот сојуз. Наместо да му служи како средство за притисок врз Париз и респект во Лондон, во критичниот миг, тој се покажува како препрека. Сојузот произвел спротивни ефекти од посакуваните, помагајќи го зближувањето на Австро-Унгарија со Русија во името на една конкретна цел, визави германските интереси. Бизмарковите партнери, кои порано меѓу себе биле непријатели, почнуваат да градат заеднички фронт зад негов грб, а во корист на Франција. Првите симптоми на таа неблагопријатна разврска се појавуваат уште на самиот старт. Кога во септември 1872 г. во Берлин се положуваа темелите на идниот сојуз, Бизнарк ги констатира првите знаци на разногласие во триумвиратот. Разговорите, што тој одделно ги води со Горчаков и Андраши, го прават мошне скептичен. Коментирајќи ги разговорите со двајцата министри, тој подоцна признава дека по прашање на главниот в‘прос – француско-германскиот конфликт – тој не успеал да се докопа пожелуваните резултати. „Може отворено да се каже дека ние, всушност, не се разбравме“ – ќе каже Бизмарк разочарано.

Понатаму, во процесот на градење на Сојузот на трите императори, а и потоа, Бизмарк доживува нови разочарувања. Политичкото фијаско претрпено во почетокот на 1874 г. се повторува на уште подрастичен начин следната година. И тогаш иницијативата за заострување на франко-германските односи произлегува од германска страна. Почетокот на новата антифранцуска кампања го означува еден анонимен допис од Виена во весникот „Келнише цајтунг“. Во неа се соопштува за засилени воени подговтовки во Франција, која веќе се готвела во најскоро време да ја нападне Франција. Неколку денови подоцна, в одговор на виенскиот допис, провладиниот весник „Пост“ ја објавува прочуената статија со тревожно заглавие „Претстои ли војна?“. Откако ќе ја опише со најмрачни црти политичката ситуација и ќе истури куп обвинувања на адреса на Франција, статијата завршува со предскажувањето дека војната е неизбежна и ќе избувне за неколку дни.

Дотичната статија предизвикува верижна реакција во германскиот печат, давајќи и’ силен импулс на воинствената антифранцуска пропаганда. Пред обеспокоените странски дипломати, акредитирани во Берлин, кои поодделно сакаат да разберат какви се намерите на Германија, Бизмарк одговара многу двосмилено. Од една страна, тој тврди дека нема ништо заедничко со статијата во весникот „Пост“, а од друга – ги споделува со неа објавените ставови за можностите од нова војна. Димпломатите кои разговараат со него забележуваат дека рајхс-канцеларот не е премногу изненаден од статијата. Речиси сите еднодушно го споделуваат впечатокот оти статијата за „воен аларм“ во весникот „Пост“ е инспирирана од него. Бизмарк не пропушта пред нив да истакне колку е опасно поведението на Франција, која ја зголемила армијата од 100.000 на 150.000 души. Таа нејзината постапка, според него, покажува дека Франција е решена да војува. Акцентирајќи ја француската опасност, Бизмарк недвосмислено дава до знаење дека Германија ќе преземе контра-мерки. Тој додуша не објаснува какви ќе бидат тие. Кога ја карактеризира новосоздадената тензична ситуација, Бизмарк потцртува оти – според него – нештата се движат кон војна. Воинствените му настроенија се наѕираат зад често употребуваната фраза дека му мириса на барут.

За разлика од рајхс-канцеларот, началникот на германскиот генералштаб Молтке е покатегоричен. Тој отворено изјавува дека војната е неизбежна и Германија е принудена да го нанесе првиот удар. Фон Молтке директно се заканува оти, ако Франција не го исполни германското барање да ја намали својата војска, Германија ќе дејствува решително. Развивајќи ја својата позната теза за превентивна војна против Франција, шефот на генералштабот ја дава следната многузначителна изјава:

„Не ја посакува војната она држава која прва ја започнува, ами онаа која со своите провокативни дејства ја принудува другата да се заштити преку извршување атак“, затоа што, додава Молтке, „државата која ќе го нанесе првиот удар, ќе се поштеди од многу непријатности“.

Поради изникната опасност, француската влада одново се обраќа кон Англија, Австро-Унгарија и Русија, повикувајќи ги да ја одвратат Германија од намерите за напад. И повторно, најголеми надежи се полагаат во Русија. Мак Махон со патетичен глас изјавува пред рускиот амбасадор во Париз: „Јас ја ставам Франција под покровителство на рускиот император“.

Руската власт со готовност ја прима улогата на заштитник и помирител. Пред францускиот амбасадор во Петербург. Горчаков изјавува дека Русија ќе стори се’ за да го спречи новиот германски атак. Тој му соопштува на амбасадорот оти царот има намера во блиска иднина да го посети Берлин, каде што ќе разговара со Вилхелм I за тоа прашање. Од своја страна Горчаков ветува дека ќе дејствува над Бизмарк.

Изјавите на Бизмарк го изразуваат официјалното руско становиште по повод новонастанатата политичка криза во франко-германските релации. Загриженоста на руската влада и нејзината цврста намера да се вмеша во полза на Франција зрачат од следните думи на Горчаков: „ Нашата претстојна посета на Берлин – му пишува тој на рускиот амбасадор во Германија – има за цел да ги смири страстите. Царот е решен со полна отвореност да се објасни со кајзерот и крон-принцот. Јас исто ќе дадам своја ‘лепта’ во моите беседи со Бизмарк. Ние никогаш нема да станеме соучесници во случај тие да тргнат по пат различен од нашиот. Ние ќе се постараме на Бизмарк да му дадеме до знаење дека неговата воинствена треска нема да ги зголеми неговите приврзаници. На нашиот цар никако не му се аресаат новостите за провокации и потстрекателства, кои во целосна спротивност со нашата величествена цел за сочувување на мирот. Сега ќе ги набројам прашањата кои ќе ги тангирам во разговорите со Бизмарк по тој в’прос“.

Уште пред царот и Горчаков да се појават во Берлин, по дипломатски пат, Бизмарк е запознаен со руската позиција. Како резултат на тоа, кон крајот на април 1875 г. антифранцуската кампања во Германија наеднаш нагло стивнува. Во врска со настанатиот пресврт, францускиот министер за надворешни работи Деказ му пишува на својот амбасадор во Петербург: „Љубезен генерале, ...сакам да ви соопштам колку високо ја ценам од Вас пројавената енергија и Вашата смела постапка, колку се за нас важни зборовите кои што пред вас ги кажал Неговото Величество рускиот император и неговиот канцелар. Не се колебам, имено, ним да им го припишам настапеното успокојување на духовите, како во Берлин така и кај нас. Нашиот амбасадор во Берлин, кој ја сметаше положбата за мошне критична, сега е на мислење дека опасноста минала ... уверен сум дека ние треба да и’ благодариме имено на Русија за нашето спасение. Ве молам, искажете му ја кому треба нашата длабока признателност. Останува само Неговото Величество да го зацврсти своето дело. Често сум Ви кажувал дека рускиот цар е арбитар на светскиот мир... Се’ ќе зависи од неговата средба со кајзерот во Берлин... Нема сомнение дека патувањето на царот во Берлин за нас е благопријатно и дека треба од него да имаме корист“.

Како што се гледа од горенаведените думи на францускиот министер, француската власт сама си проценува оти најсуштествена заслуга за одвраќање на новата војна има Русија. Но, и Англија исто така мошне активно се вклучува во помирителна акција. Новата конзервативна влада начело со Дизраели лорд Биконсфилд, која доаѓа на власт 1874 г. е од старт мошне лошо настроена кон Германија. Една од нејзините главни грижи е да не допушти понатамошно растење на германската хегемонија в Европа. Англиското управителсво е обеспокоено од создавањето на Трицарскиот сојуз. Во согласност со традиционалната политика да не дозволи голема сојузна политичка формација на Континентот, која неизбежно би била спротивна на англиските интереси, Дизраели си поставува за задача по секоја цена да го минира и разруши сојузот меѓу Германија, Австро-Унгарија и Русија. Франко-германскиот конфликт му нуди добри можности во тој однос. Веднаш штом дознава за намерата на Русија да застане зад Франција, англискиот кабинет се приклучува кон рускиот дипломатски демарш. Англискиот министер за надворешни работи му наложува на својот амбасадор во Берлин ди ги вложи сите сили за мирно уредување на франко-германскиот конфликт. „Предполагаме – пишува Дерби во својата инструкција – дека рускиот император ќе говори во тој смисол за време на неговиот престој во Берлин. Ако тој го стори тоа, Вие треба својски да го поткрепите, во име на мирот“.

Така, франко-германскиот конфликт од 1875 г. доведува до зближување и еднодејствие на традиционалните соперници по Источното прашање – Англија и Русија. Рускиот амбасадор во Лондон соопштува дека во англиската престолнина чул задивувачки ласкави зборови на адреса на Русија и дека напросто не може да им поверува на ушите. Англиските дипломати велеле дека англо-руската соработка в Европа е многу повежна од англо-руските разногласија во Азија. А, царот ова коминике на рускиот амбасадор го искоментирал со зборовите: „Да, таа услуга ни ја направи Бизмарк“.

Кога царот и Горчаков кинисуваат на пат за Берлин за да ја исполнат својата мировна мисија, англискиот амбасадор е ополномоште да им изјави дека „Англија е готова да и’ ја даде на Русија сета британска помош за обуздувањето на Германија“. Австро-Унгарија исто така се присоединува кон дипломатската акција на двете држави. На 20 април, Андраши јавно ги осудува агресивните намери на Германија. Тој ја уверува француската власт оти Австро-Унгарија има желба да ја поткрепи француската кауза. Меѓутоа, овој пат виенското правителство е попретпазливо во однос на своите ветувања за содејство. Бизмарк благовремено узнава за позитивниот однос на виенскиот кабинет кон Париз и реагира мошне остро. Австро-унгарскиот амбасадор во Берлин известува дека Бизмарк е збеснат од понашањето на Андраши и се заканува оти, ако се реши да војува, првин ќе тргне кон Виена, а потоа кон Париз. Има информации според кои кон средината на месец март, во Берлин се разгледувала варијанта за пресметка со Австро-Унгарија, во случај таа отворено да застане зад Франција. Германскиот генералштаб дури за таа цел определил 400-илјадна армада.

Сето тоа го принудува Хабзбург да биде повоздржан. Од страв да не го навлече гневот на „железниот канцелар, Виена само се солидаризира со дејстијата на Русија и Англија, без да преземе никакви конкретни дејства.

На крајот на краиштата, Бизмарк и овој пат е принуден да отстапи. На 10 мај 1875 рускиот цар и Горчаков се појавуваат в Берлин, во исполување на својата мировна мисија. Царот изјавува пред Вилхелм I и Бизмарк оти загриженоста на Франција не може да бидат основа за напад од германска страна. За големо удоволствие на царот, неговите германски домаќини го уверуваат дека тие воопшто немаат такви намери. Бизмарк целата вина за создадените тензии во франко-германските односи ја фрла врз француската влада и лично врз францускиот шеф-дипломат Деказ, кој создавал интриги, за да ја озлогласи мирољубивата германска политика. Што се однесува до медиумската кампања во Германија, тој ги обвинил војниците од германскиот генералштаб на чело со Молтке, кои навистина бил голем воин, ама ништо се се разбирал од политика. Неговите наивни идеи за превентивен удар биле несериозни и воопшто не требало да им се обрнува внимание. А што се однесува лично до него, Бизмарк со патос го убедувал царот оти никогаш немал намера да ја нападне Франција. Таква мисла била толку апсурдна, што ако некој му ја припишувал изгледа го сметал за луд.

Задоволен од настанатата разврска, Горчаков до руските дипломатски претставници ја испраќа следнава телеграма: „Имераторот го напушта Берлин наполно уверен во овдешните мирољубиви намери, кои што го гарантираат зачувувањето на мирот“. Таа депеша силно го раздразнила Бизмарка. Таа, според него, создала впечаток дека имено руското вмешување ја натерало Германија да се откаже од намерата да војува. Германскиот канцелар имал основа за едно такво толкување, зашто односната телеграма во германскиот печат е објавена изопачено, со поразлична нијанса – во смисла дека „од тој момент натаму“, т.е. после посетата на царот во Берлин, мирот е осигурен. Возможно е текстот на телеграмата смислено да е фалсификуван во германскиот печат, оти тој му дава на Бизмарк удобен формален предтекст за напади против Горчаков. Бизмарк буквално го засипува рускиот министер со остри укори, дека сакал да претстави како спасител на Франција: „Ако Вам толку ви е ‘непремено’ да се прославите во Париз, тогаш не мора заради тоа да ги рушите нашите односи со Русија“. Продолжувајќи со обвинувачката тирада в истиот дух, тој додава многузначително: „Вие, разбира се, нема да имате можност да се радувате на тоа дека сте ризикувале да ја загубите нашата дружба заради празното задоволство на сопственото ‘штестлавие’.“

Тие заплашувачки зборови на Бизмарк, изкажани во предвечерјето на востанието во Босна и Херцеговина, прозвучуваат како злонамерна прокоба...

 

БИЗМАРК МЕЧТАЕ ЗА ЕКСПЛОЗИЈА НА ИСТОЧНОТО ПРАШАЊЕ

...

 

(изд. АКАДЕМИЧНО ИЗДАТЕЛСТВО Проф. „МАРИН ДРИНОВ“, Софија – 1996 година)

 

Хајнрих фон Трајчке: АНГЛИЈА

 

CHAPTER III

England

…

Colonies. – Treitschke’s greatest grievance was that the England possessed so many colonies which she had “acquired by theft, robbery and treachery”, which she is utterly “unable to govern satisfactorily”. His attitude may be summed up in a Cramb’s words: “How is the persistence of a great Unwarlike Power sprawling Fafnirwise across the planet to be tolerated by a nation of warriors?”

Already when a mere boy Treitschke wrote a poem about one Ambrosius Dalfinger who in 1529 tried to conquer Venezuela’s coast for his native town, the mighty Hansa-town, Augsburg:

 

“Tears must in very truth bedim my eye!

Our sons at the time went not out as beggars,

Exiled by the misery of their Fatherland,

And scorned by haughty foreigners

As stupid children, as notorious thieves-

No! Dalfinger’s victorious host came to those shores

Bringing destruction, death! but also mighty deeds.

Resplendent standest thou before my eyes

Dalfinger, a German Cortez, magnificent and proud!

 

In a paper on “The Future of German Secondary Education” we read: “It is possible to provide this nation with its over-flowing forces, with its antagonism, to the cowardly doctrine of the two-children system, is it possible to provide it with a place where they have sufficient elbow-room, without lost to the Fatherland?”

In a speech of 1885 Treitschke said: “Who would have dreamed only 20 years ago that our German banner would be flying to-day in three-quarters of the globe? Yes, we will be there too, we will guarantee that Germany has her proper share in ruling the heathen world by European Christianity, in order that at last what has already been accomplished on land may be attained on the sea – a real Balance of Power, in order that the world wide sway of one Power on the sea, with its memories of the barbarism of earlier centuries, may be broken”.

Colonies, according to him, enable the State to provide for its surplus population without losing the working power and the capital of the emigrants, which in the past only enriched America and other countries. But not only for mere materialistic reasons are colonies absolute necessity. Colonies are not only an economic necessity but also a moral necessity for a powerful expanding nation which can claim to be a missionary of civilization. Treitschke, to give him some credit, had in view with that probably only savage and semi-civilized countries. But it is England, England all the while! “In this world of ours a thing that is a sham through and through can not last for ever. It may last for a time, but it is doomed to fall; in a world which is governed by valor, by the Will unto Power, there is no room for such a sham!” Thus spoke Treitschke, the apostle of the religion of valor!

 

Germany and England. – In order to “explain” this unfortunate conflict between the descendants of those men whom a Tacitus admired and Cesar respected, there have been on both sides the most fanatic efforts to find scape-goats. The Emperor William II and Sir Edward Grey are almost the favorites. No insinuation is sinister enough, no adjective vile enough but it will be applied to the by certain sections of the public and the press. Then here in our country Treitschke and Bernhardi are easy seconds, and poor old Nietzsche gets the third place. Of course this scape-goat business is ridiculous. Nietzsche despised the Germans, and if a certain enterprising bookseller in London with his big window-placard “The Euro-Nietzschean war” imagines he has solved the problem, he is mistaken. The spirit of Nietzsche’s philosophy may have contributed to some extent to counteract Christian influences in Germany, and thus have facilitated the catastrophe, but really Nietzsche is read very little now in Germany in sprite of Gerhardt Hauptmann’s opinion.

Bernhardi too is much over-rated. Hundreds of German books on war is published every year, and Bernhardy is just a fortunate author whose books were borne on the crest of the wave. Treitschke himself is but one of many. His successor Delbruck is just as bad. Delbruck too objects “other Powers” dividing up the world, and insists on share for Germany. He calls Britain “our inveterate enemy”.

The real immediate cause of this world-conflict are much more complex and cannot possibly be simplified into the comfortable formula of a few names or catch-words.

There is the absence of an international law which commands obedience. There are vested interests. In Germany men like Krupp, Gwinner, Rathenau, Ballin, Thyssen and others are by the very nature of their business compelled to be intensely “patriotic”. There are men like that here in our country too. Now such men, at least most of them, are “all honorable men”, but they are unconsciously foes to the comity of nations. Then they are the aspirations of rulers and politicians; there is the greed of international financiers; there is the lauded ambition of the soldier.

Finally, there is the incredible ignorance about one another that estranges nations. The “literary” output of the war books in Germany, as well as here, is a proof. Gentlemen who have not the slightest knowledge of the opponents’ history and traditions, often not even of their language, write the most unspeakable vitriolic nonsense about the “treacherous English”, “the modern Huns”; German scholars, may be great scholars in their line – whose knowledge of England and English character is based on an intimate acquaintance with the English spirit, English home-life, and the English country-side, an acquaintance acquired in Bloomsbury during their three months’ reading at the British museum – prove us to be “decadents”, “materialists”, “shopkeepers”. And even the late Mr. Gladstone, a fine classical scholar, was so ignorant of some things modern, that he condemned Goethe as an immortal writer.

It is only if we keep in mind the vastness and complexity of even direct causes, the slow poisoning influence of indirect causes like ignorance and stupidity, that we can judge Treitschke rightly and allot to him his proper share and proportion of guilt. Then, perceiving him to be only one of the growths from the teeth of the dragon Hate, only one of the giants whom Law, another Theseus, will slay – we may, though we cannot forgive Treitschke, yet perhaps better understand his point of view when he says:

“Our last reckoning, that with England, will probably be the most tedious, and the most difficult; for here we are confronted by a line of policy which for centuries, almost unhindered by the other Powers, aims directly at maritime supremacy. How long has Germany in all seriousness believed this insular race, which among all the nations in Europe, is undoubtedly imbued with the most marked national selfishness, the greatness of which consists precisely in its hard, inaccessible one-sidedness, to be the magnanimous protector of the freedom of all nations.

-Now, at last our eyes begin to be opened, and we recognize what clear-headed political thinkers have never doubted, that England State-policy since the days of William III has never been anything else than remarkable shrewd and remarkably conscienceless commercial policy. The extraordinary success of this State-policy have been purchased at a high price, consisting in the first place of a number of sins and enormities. The history of the English East-India Company is the most defiled page in the annals of modern European nations, for as the shocking vampirism of this merchant-rule sprang solely from greed, it cannot be exhausted, as perhaps the acts of Philip II, or Robespierre may be, by the fanaticism of a political conviction.

- England’s commercial supremacy had its origin in the discords of the Continent, and owing to her brilliant successes, which were often gained without struggle, there has grown up in the English people a spirit of arrogance for which ‘Chauvinism’ is too mild an expression. Sir Charles Dilke, the well-known Radical member of Mr. Gladstone’s cabinet, in his book Greater Britain, which is often mentioned, but, alas! too little read here, claims, as necessary acquisitions for ‘Greater Britain’ China, Japan, Chili, Peru, the La Plata States, the tablelands of Africa – in short, the whole world. In spite of the outrageous ill-usage of Ireland, and the bestial coarseness of the London mob, he calls Great Britain the land which from the earliest time exhibits the great amount of culture and insight, together with the least intermixture of ignorance and crime. He looks confidently forward to the time when Russia and France will only be pygmies by the side of England. Ion only three passages does he deign to make a cursory mention of the Germans.

“Thus, then, the manifold glories of the world’s history, which commenced with the empire of the monosyllabic Chinese, are to conclude their melancholy cycle with the empire of the monosyllabic British!”

 

CHAPTER IV

Unity

…

Outlines. – One of the best stories that Kipling ever told us is that of The Ship that found himself…

Марин Дринов: СОЧИНЕНИЈА

ОКОЛУ НЕКОЛКУ ТРУДОВИ НА ДИМИТРИЈ ХОМАТИЈАН како историски материјал

 

[из „Византискаго Временника“, С.-Петербург, том I (1894), стр. 319-340, том II (1895) стр. 1-23]

 

О некаторих трудах Димитриа Хоматиана, как историческом материјале.

 

I

Почеток на архиепископскиот мандат на Димитрија Хоматијан; време на пишувањето на неговото писмо до севастот Григориј Камон, до севастот Јоан Плит, до епископот на Кроја и до српскиот жупан. Значењето на тие писма за историјата на Србија, Епир и средна Албанија

 

...На прашањето за тоа колку долго после тука означеното време кога Димитриј ја оставил позицијата на хартофилакс и кога точно тој го зазел бугарскиот архиепископски престол, ние наоѓаме „тепер“ доволно точни одговори во неколкуте обелоденети ... писма, имено: во писмата до севаст Григориј Камон, севаст Јоан Плит, до епископот на Кроја и српскиот велик жупан. Ние ќе размотриме неколку подробности од тие, по многу односи, интересни документи, објавени во Минхенскиот зборник.

Ќе започнеме со писмото кон севастот Григориј Камон, кое е поместено на самиот почеток во споменатиот Зборник, под број 1. Тука имаме работа со еден достаточно опстојателен канонски трактат, напишан од страна на Димитриј, што претставува одговор на применото од страна на севаст Григориј Камон писмо, кое што впрочем и е цитирано во почетокот на трактатот. Истиот почнува со следното обраќање кон адресатот: „Тимиотате деспота му, хартофилакс тис агиотатис архиепископис Вулгариас, кире Димитриас Хоматиане“. Писмо, значи, пишувано во тоа време кога Димитриј бил се’ уште хартофилакс. Самото содржание на писмото е вакво: севастот Григориј Камон, со законски образ и неговото слово, се развел со својата жена, ќерка на арбанскиот архонт од родот Гино, „архонтос ту ‘Арвану Гини ту прогону“, и стапил во нов брак со благородната Комнина, ќерка на великиот жупан на Србија, господинот Стефан. Тоа се случило откако умел претходниот маж на Комина, Димитриј, кој пак му бил роден брат на гореспоменатиот архонт архонт Гино (ту иримену Гини) т.е. на претходниот тест на Камон. Додуша, се нашле луѓе коишто го осудувале овој брак, нарекувајќи го незаконит (атесмон). Тоа го поттикнало Камон да се обрати кон хартофилаксот Димитриј со сопствено писмо, во кое он замолува да му се разјасни благочестивиот закон и светите правила, легитимно ли е неговото сожителство со Комина или не. После исцрпни иследувања на дотичниот вопрос, Димитриј доаѓа до заклучок дека вториот брак на севаст Камон треба да се смета за законит.

На истото дело, посветени му се уште две одделни посланија на хартофилаксот Димитриј Хоматијан: до севаст Јоан Плит (бр. 2) и кон Кројскиот епископ (бр. 3). Одговорот на севаст Плит (Плитос) предимно се состои од толкување на евангелското слово – „будета два вё плот едину“, на којшто главен образ и се засновале противниците на бракот на Григориј со српската Комнина. Тие го сфаќале ова слово во таков смисол, според кој произлегувало оти Комнина, по нејзиниот прв сопруг (братот на архонт Гино), му паѓала родена тетка на Камон, поради неговата жена (ќерка му на Гинота). На ваквото толкување Димитриј Хоматија му спротивставува друго толкување, со кое се оправдува бракот за кој станува збор. Овде треба да се примети дека Хоматијан го отпочнува разгледуваново писмо со следново обраќање кон адресатот: „Пансевасте севасте ки ен Кирипсе игапимене ми, калисте аделфе кире Јоани Плите“, и му додава не малку фамилиарни благожеланија: „се де ми еросо ипо кириу фририменос“.

Одговорот на Кројскиот епископ, кој бил главниот противник на вториот брак на Григориј Камон, ... е занимлив негде шестата колумна. Тој започнува со велеречито настапление, исполнето со фалби и благодарности, од кои дознаваме оти Димитриј, до кого порано доаѓале толку многу слуги од спомнатиот епископ, е заслужен што го удостоил со внимание претходното писмо...

...

Во разгледаните од наша страна писма, ние наоѓаме мошне вредни историски укажувања и намеци, чие разјаснение ќе следи понатаму, а овде ќе ги докоснеме толку колку што е нужно за разјаснување на прашањето околу времето на пишување на конкретните три писанија.

Нема сомнеж дека тука фигурирачката српска Комнина била ќерка на великиот жупан Стефан Немања од неговата прва жена Евдокија Ангело-Комина, ќерка на византискиот император Алексиј III (1195-1204). Извесно е дека Стефан се оженил со Евдокија за време на царствувањето на нејзниот дедо, Исак II (1185-1195), несомнено после походот преземен од страна на овој император против Србите во 1190 год. што е окончан со склучување мировен договор. Во првата петолетка на царствувањето на Исак Ангел, Србија се наоѓала во сотојба на перманентна војна со Византија. Најверојатно брачниот сојуз на Стефан со Евдокија бил склучен бргу по окончувањето на споменатиот поход, а никако порано од 1191 г. Земајќи го тој хронолошки минимум, и сходно на тоа годиштето на раѓање на, за нас интересната, Комнина, доаѓаме до заклучок дека таа не може да се појавила на светот пред 1192 г.

Според во тоа време постоечкото византиско право (кодот на Лав Мудриот и Алексиј Комнин), девица можела да стапи во брак не порано од нејзината 13 година. Браковите склучени со девојчиња помали од таа возраст се сметале за недејствителни... Во писмата што нас не занимаат, не се укажува на какви било „возраженија“ од таа страна, а кои би се однесувале на српската Комнина, која што, при стапувањето во првиот брак, би требала да има не помалку од 12 лета. Додавајќи ја таа цифра на годината на нејзиното раѓање 1192, ние ја получаваме 1204, како минимална временска рамка на првата мажачка на Комнина. Прилично точно може да се определи и времето на најзиниот втор брак со севастот Григориј Камон, за што повод дава читањето на преписките. Ние веќе знаеме оти севаст Григориј Камон, севаст Јоан Плит, исто како и Кројскиот епископ, во моментот на преписката со хартофилаксот Димитриј, престојувале во Кроја, која била една од главните крепости во Арбана или Албана. Тоа опстојателство, оту тие се обраќаат за важно прашање кон бугарскиот, охридскиот хартофилакс, укажува дека Арбанската област му се покорувала на господарот под чија власт се наоѓала и Охридската област. Во спротивен случај, Кројскиот епископ не би му придавал значење на хартофикасот на бугарската архиепископија, од кој не бил зависен и до кого дотогаш не се обраќал. А, таквото политичко обединение на посочените области во тоа време било сторено од страна на Теодор Епирски и направено во првите години на неговото управување. Во врска со ова, у „Акрополити“ го читаме следново:

„Теодор (Ласкарис з.б.), стекнувајќи ја власта, значително ја раширил својата власт: прибрал не мал участок земји од владенијата италијански и такуѓере бугарски: завладејал со Тесалија, Прилеп, Албан и со самиот Драч. Западните источници не оставаат сомнеж во тоа дека Драч веќе се нашол в раце на Теодор кон крајот на 1216 год.

...

(М.С. Дринов „Трудови и сочиненија“ том I, LIBRARY – The institute of Mediaeval studies; TORONTO, Ontario 2011)

 

ПЕТЕР ШАФ: Никејско и пост-никејско Христијанство

ТРЕТ ПЕРИОД

 

Содржина

 

NICENE AND POST-NICENE CHRISTIANITY

 

From Constantine the Great to Gregory the Great A.D. 311 – 590

 

CHAPTER I

Downfall of heathenism and victory of Christianity in the Roman Empire

 

Sources and literature

2. Constantine the Great: A.D. 306-337

3. The sons of Constantine: A.D. 337 – 361

4. Julian the Apostate, and the Reaction of Paganism: A.D. 361 – 363

5. From Jovian to Theodosius: A.D. 363 – 392

6. Theodosius the Great and his Successors: A.D. 392 – 550

7. The Downfall of Heathenism

 

CHAPTER II

The literary triumph of Christianity over Greek and roman heathenism

 

Sources and literature

8. Heathen polemics. New objections

9. Julian’s attack upon Christianity

10. The Heathen Apologetic Literature

11. Christian Apologetics and polemics

12. Augustine’s city of God. Salvianus

 

CHAPTER III

Alliance of Church and state, and its influence on public morals and religion

 

Sources and literature

13. The New Position of the Church in the Empire

14. Rights and Privileges of the Church. Secular Advantages

15. Support of the Clergy

16. Episcopal Jurisdiction and Intercession

17. Legal Sanction on Sunday. The Civil Sabbath

18. Influence of Christianity on Civil Legislations. The Justinian Code

19. Elevation of Woman and Family

20. Social Reforms. The State-Church and Slavery. Care of Poor and Unfortunate

21. Abolition of Gladiator Shows

22. Evils of the Union of Church and State. Secularization of the Church

23. Worldliness and Extravagance

24. Byzantine Court-Christianity

25. Intrusion of Politics into Religion

26. The Emperor-Papacy and the Hierarchy

27. Restriction of Religious Freedom, and Persecution of Heretics

 

CHAPTER IV

Monasticism

 

Sources and literature

28. Origin of Christian Monasticism. Comparison with other Forms of Asceticism

29. Development of Monasticism

30. Nature and Aim of Monasticism

31. Monasticism and the Bible

32. Lights and Shades of Monastic Life

33. Position of Monks in Church

34. Influence and Effect of Monasticism

35. Paul of Thebes and Saint Anthony

36. Spread of Anchoritism. Hillarion

37. Symeon and the Pillar-Saints

38. Pachomius and the Cloister Life

39. Fanatical and Heretical Monastic Societies in the East

40. Monasticism in the West. Athanasius, Ambrose, Augustine, Martin of Tours

41. St. Jerome as a Monk

42. St. Paula

43. St. Benedict of Nursia

44. The Rule of St. Benedict

45. The Benedictines. Cassiodorus

46. Opposition of Monasticism. Jovinian

47. Helvidius, Vigilantius and Aёrius

 

CHAPTER V

The Hierarchy and Polity of the Church

 

48. Schools of Clergy

49. Clergy and Laity. Elections

50. Marriage and Celibacy of the Clergy

51. Moral character of the Clergy in general

52. The Lower Clergy

53. The Bishops

54. Organization of Hierarchy. Country-Bishops, City-Bishops and Metropolitans

55. The Patriarchs

56. Synodical Legislation on the Patriarchal Sees

57. The Rival Patriarchs of Old and New Rome

58. The Latin Patriarch

59. Conflicts and Conquests of the Latin Patriarchate

60. The Papacy

61. Opinions of the Fathers

62. Decrees of Councils on Papal Authority

63. Leo the Great: A.D. 440-461

64. The Papacy from Leo I to Gregory I: A.D. 461 – 590

65. The Synodical system. Ecumenical Councils

66. List of the Ecumenical Councils

67. Books of Ecclesiastical Laws

 

CHAPTER VI

Church Discipline and Schisms

 

68. Decline of Discipline

69. The Schism of the Donatists. External History

70. Augustine and the Donatists. Theie Persecution and Extinction

71. Internal History of Donatist Schism. Dogma of the Church

72. The Roman Schism of Damasus and Ursinus

73. The Meletian Schism at Antioch

 

CHAPTER VII

Public Worship and Religious Customs and Ceremonies

 

74. The Revolution in Cultus

75. The Civil and Religious Sunday

76. The Church Year

77. The Christmas Cycle

78. The Easter Cycle

79. The Time of Easter

80. The Cycle of Pentecost

81. The Exaltation of the Virgin. Mariology

82. Mariolatry

83. The Festivals of Mary

84. The Worship of Martyrs and Saints

85. Festivals of Saints

86. The Christian Calendar. The Legends of the Saints. Acta Sanctorum

87. Worship of Relics. Dogma of the Resurrection

88. Observations of the Miracles of the Nicene Age

89. Processions and Pilgrimages

90. Public Worship of the Lord’s Day. Scripture Reading and Preaching

91. The Sacraments in General

92. Baptism

93. Confirmation

94. Ordination

95. The Sacrament of the Eucharist

96. The Sacrifice of the Eucharist

97. The Celebration of the Eucharist

98. The Liturgies. Their Origin and Contents

99. The Oriental Liturgies

100. The Occidental Liturgies

101. Sacerdotal Vestments

 

CHAPTER VIII

Christian Art

 

102. Religion and Art

103. Church Architecture

104. Consecration of the Churches

105. Interior Arrangements of the Churches

106. Architectural Style

107. The Byzantine Style

108. Baptisteries, Grave-Chapels and Crypts

109. Crosses and Crucifixes

110. Image of Christ

111. Images of Madonna and Saints

112. Consecrated Gifts

113. Church Poetry and Music

114. The Poetry of the Original Church

115. The Latin Hymn

116. Latin Poets and Hymns

 

CHAPTER IX

Theology Development of the Ecumenical Orthodoxy

 

117. General Observations. Doctrinal Importance of the Period. Influence of the Ancient Philosophy

118. Sources of Theology. Scripture and Tradition

 

a)      The Trinitarian Controversies

General Literature of the Arian Controversy

119. The Arian Controversy down to the Council of Nicea (318-325)

120. The Council of Nicea: A.D. 325

121. The Arian and Semi-Arian Reaction: A.D. 325 – 361

122. The Final Victory of Orthodoxy, and the Council of Constantinople:  A.D. 381

123. The Theological Principles Involved: Import of the Controversy

124. Arianism

125. Semi-Arianism

126. Revived Sabellianism. Marcellus and Photinus

127. The Nicene Doctrine of Homoousion

128. The Doctrine of the Holy Spirit

129. The Nicene and Constantinople Creed

130. The Nicene Doctrine of the Trinity. The Trinitarian Terminology

131. The Post-Nicene Doctrine of the Trinity

132. The Athanasian Creed

 

b)      The Origenistic Controversies

133. The Origenistic Controversy in Palestine. Epiphanius, Rufinus and Jerome: A.D. 394 – 399

134. The Origenistic Controversy in Egypt and Constantinople. Theophylus and Chrysostomus

 

c)      The Christological Controversies

135. Genera View. The Alexandrian and Antiochian Schools

136. The Apollinarian Heresy: A.D. 362 – 381

137. The Nestorian Controversy: A.D. 428 – 431

138. The Ecumenical Council of Ephesus: A.D. 431. The Compromise

139. The Nestorians

140. The Eutychian Controversy. The Council of Robbers: A.D. 449.

141. The Ecumenical Council of Chalcedon: A.D. 451

142. The Orthodox Christology. Analysis and Criticism

143. The Monophysite Controversy

144. The Three Chapters and the Fifth Ecumenical Council: A.D. 553

145. The Monophysite Sects; Jacobites, Copts, Abyssinians, Armenians, Maronites

 

d)      The Anthropological Controversies

Works on Pelagian Controversy

146. Character of Pelagian Controversy

147. External History of Pelagian Controversy: A.D. 411 – 431

148. The Pelagian Controversy in Palestine

149. Position on Roman Church. Condemnation of Pelagianism

150. The Pelagian System: Primitive State and Freedom of Man; the Fall

151. The Pelagian System Continued: Doctrine of Human Ability and Divine Grace

152. The Augustinian System: The Primitive State of Man and Free Will

153. The Augustinian System Continued: The Fall and its Consequences

154. The Augustinian System Continued: Original Sin and the Origin of the Soul

155. Arguments for the Doctrine of Original Sin and Hereditary Guilt

156. Answer to Pelagian Objections

157. Augustine’s doctrine of Redeeming Grace

158. The Doctrine of Predestination

159. Semi-Pelagianism and Semi-Augustianianism

160. Victory of Semi-Augustinanism. Council of Orange: A.D. 529

 

CHAPTER X

Church Fathers, and Theological Literature

 

a)      The Greek Fathers

161. Eusebius of Cesarea

162. The Church Historians after Eusebius

163. Athanasius the Great

164. Basil the Great

165. Gregory of Nyssa

166. Gregory Nazianzen

167. Didymus of Alexandria

168. Cyril of Jerusalem

169. Epiphanius and the Hereseologues

170. John Chrysostom

171. Cyril of Alexandria

172. Ephrem the Syrian

 

b)      The Latin Fathers

173. Lactantius

174. Hilary of Poitiers

175. Ambrose

176. Jerome as a Divine and a Scholar

177. The Works of Jerome

178. Augustine

179. The Works of Augustine

180. The Influence of Augustine upon Posterity and His Relations to Catholicism and Protestantism

 

APPENDIX

 

(History of the Christian Church by Philip Church Volume III Third Revision; CHARLES SCRIBNER’S SONS, New York – 1891)

 

КАРЛОС РУИЗ ЗАФОН: Играта на Ангелот

Трет чин

ИГРАТА НА АНГЕЛОТ

 

9.

...

Една ноќ се разбудив од тропање на вратата на мојата соба. Саатот беше три по полноќ. Се одвлечкав до вратата уште сонлив, и на прагот видов една од сестрите на санаториумот.

-Доктор Санхуан ме замоли да ве извикам.

-Што се случило?

Десет минути подоцна минав низ капијата на вила Сан Антонио. Викотниците се слушаа до градината. Кристина се беше заклучила однатре во собата. Доктор Санхуан, кој изгледаше божем не спиел една седмица, се мачеше да ја скрши вратата со помош на двајца болничари. Можеше да се чуе како Кристина внатре како вришти и удира по ѕидовите, го бутка намештајот и уништува се‘ што ќе и дојде под рака.

-Кој е внатре со неа? – запрашав јас заледен од ужас.

-Никој – одговори лекарот.

-Но таа зборува со некого – возвратив јас.

-Сама е.

Еден надѕорник дотрча со метален лост в рака.

-Го најдов само ова – рече тој.

Докторот климна со главата и надзорникот фати да ја разбива вратата.

-Како успеала да се заклучи однатре – прашав јас.

-Ами, не знам.

За прв пат ми се стори дека на докторовото лице гледам уплав: тој го избегнуваше мојот поглед. Надзорникот беше на пат да ја сломи бравата, кога одненадеш на другата страна зацарува молк.

-Кристина? – викна лекарот.

Немаше одговор. Вратата најсетне попушти и се отвори со тресок. Влегов во одајата и во неа владееше мрак. Пенџерето беше отворено и низ него вееше леден ветер. Столиците, масите и фотељите беа превртени, а ѕидовите ушлакани со криволици од некаква црна боја. Се покажа дека тоа е крв. Од Кристина немаше ни ал ни абер.

Болничарите истрчаа на терасата и со поглед ја пребараа градината не би ли виделе стапалки во снегот. Лекарот се осврнуваша натаму-наваму тражејќи ја Кристина. Тогаш слушавме смеа којашто идеше од купатилото. Појдов до вратата и ја отворив. Подот беше насеан со срча од стакло. Кристина седеше на плочките, потпрена на кадата како кукла. Крв течеше од нејзините раце и нозе, кои беа полни со исеченици и парчиња стакло. На процепите на огледалото, кое го беше скршила со бокс, се’ уште се слеваше нејзина крв. Ја зедов во прегратка и го побарав нејзиниот поглед. Таа ми се насмевна.

-Не го пуштив да влезе – рече таа.

-Кого?

-Сакаше да заборавам ама не го пуштив да влезе – повтори Кристина.

Лекарот клекна до мене и и‘ ги прегледа раните што и’ го покриваа телото.

-Ве молам – промрморе тој, туркајќи ме настрана. –Не сега.

Еден болничар отрча по носилка. Им помогнав да ја положат Кристина врз неа и ја држев за рака, додека ја носеа во еден кабинет, каде што д-р Санхуан и’ даде инјекција за смирување; тоа за само неколку секунди ја втурна во несвест. Стоев до неа и ја гледав в очи се’ додека тие не се претворија во празни огледала, после што една медицинска сестра ме изведе од ординацијата. Останав вон, во ходник којшто мирисаше на дезинфектант; рацете и алиштата ми беа уцапани во крв. Се потпрев на ѕидот и полека се излизгав кон подот.

 

Следниот ден Кристина се разбуди, откривајќи дека за креветот е вржана со кожни ремени и тоа во просторија без прозорци и без извори на светлина, освен од сијалицата која што висеше од таванот. Јас ја минав ноќта на една столица во аголот на собата набљудувајќи ја, губејќи секакв представа за времето. Таа нагло ги отвори очите и лицето и се искриви од болка, кога ја здоболеа јазвите од расекотините.

-Давид? – ме викна таа.

-Овде сум – одговорив јас.

Се доближив до леглото и се наведнав за да ми ја види анемичната насмевка, која ја наместив заради нејзе.

-Не можам да мрдам.

-Врзана со со каиши. За твое арно. Лекарот ќе те одврзе кога ќе дојде.

-Одврзи ме.

-Не смеам. Лекарот е тој што...

-Те молам.

-Кристина, подобро е да...

-Молимте.

На лицето и‘ се гледаа бол и страв, ама најповеќе една бистрина и прибраност што ги видов сефте, откако ја посетував во санаториумот. Тоа беше мојата стара, добра Кристина. Ги отпетлав првите два ремена, кои што се крстосуваа преку рамењата и кичмата. Ја помилував по лице. Таа трепереше.

-Ладно ли ти е?

Одмавна со глава.

-Сакаш ли да го викнам докторов?

Пак одмавна.

-Давиде, погледни ме.

Седнав на ивица на креветот и ја погледнав в очи.

-Мора да ја уништиш – рече таа.

-Не разбирам.

-Треба да ја поништиш.

-Што да поништам?

-Книгата.

-Кристина, мислам дека треба да го викнам докторот.

-Не. Слушај ваму.

Ми ја стегна дланката со сета сила.

-Помниш ли она  утро кога отиде да купиш карти за воз. Јас тогаш повторно влегов во твојата канцеларија и го отворив сандакот.

Длабоко издишав.

-Го зедов твојот ракопис и почав да го читам.

-Кристина, тоа е само една прикаска...

-Л‘жеш. Го прочитав, Давиде. Доволно прочитав за да сфатам дека тој мора да се уништи.

-Не се секирај за тоа сега. Нели ти реков оти го баталив довршувањето на ракописот.

-Но, тој тебе не те баталил. Се обидов да го запалам.

После овие думи, ја испуштив нејзината дланка, потиснувајќи го студениот гнев што се дигна во мене, потсетувајќи се на кибритните шкорчиња што ги најдов на подот.

-Си пробала да го запалиш мојот ракопис?

-Да, ама не успеав – промормори таа. –Во куќата имаше уште некој.

-Не Кристина, во куќата немаше никого. Никој.

-Кога го запалив чкорчето и кога го приближив до манускриптот, го осетив зад мојот грб. Почувствував удар во тилот и паднав.

-Кој те удри?

-Се’ беше мошне темно, како светлината на денот да се повлече и не можеше да проникне внатре. Се свртев, ама беше ептен мрачно. Во темницата можев да му ги видам само неговите очи. Очи како на волк.

-Кристина...

-Ми го грабна ракописот од раце и го врати назад во сандакот.

-Кристина, ти се неарна. Дај да го викнам докторот.

-Ти изгледа не ме слушаш!

И‘ се насмевнав и ја банкав в чело.

-Се разбира дека те слушам. Меѓутоа во куќата немаше никој друг освен нас...

Таа замижа и ја навали главата, стенкајќи небаре моите зборови беа ножеви кои и’ ја распоруваат утробата.

-Сега ќе го викнам лекарот...

Се наведнам да ја поцелувам и станав. Кинисав кон вратата, чувствувајќи го нејзиниот поглед во грбот, впиен во мојот грб.

-Кукавицо – рече таа.

 ...

(Carlos Ruiz Zafon: EL JUEGO DEL ANGEL; 2009)